Барномаи

рушди иҷтимоию иқтисодии

шаҳри Конибодом барои солҳои 2016-2020

(Ҷумҳурии Тоҷикистон, вилояти Суғд)

Шаҳри Конибодом-2015

Муроҷиатномаи Раиси шаҳр ба аҳолӣ

Шаҳрвандони мӯҳтарам!

Дар арафаи ҷашни Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Шумоён муроҷиат намуда, мехоҳам иброз намоям, ки айни ҳол кишварамон ба сатҳи нави рушди иҷтимоию иқтисодӣ расидааст. Дастовардҳои мо дар соҳаҳои кишоварзӣ, саноат, маориф, илм, тандурустӣ, бахшҳои иҷтимоӣ ва инфрасохтор натиҷаи сиёсати самарабахши ҳукумати кишварамон ва асосан дастгирии ҳамватанони мо ва меҳнати суботкоронаашон мебошад. Марҳилаи нави рушди ҷумҳурӣ дар назди мо як қатор масъалаҳоро мегузорад, ки аз ҳалли онҳо некӯаҳволии оянда ва сифати ҳаёти мо вобастагӣ дорад. Чӣ тавре, ки ба ҳамаамон маълум аст, масъалаҳои ҳалталаби имрӯзаи халқи мо – ин таъмини амнияти озуқаворӣ, баромадан аз бӯҳрони коммуникатсионӣ, таъмини истиқлолияти энергетикӣ ба ҳисоб мераванд. Дар заминаи масъалаҳои дар назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузошташуда, инчунин дар асоси афзалиятҳои Нақшаи рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳри Конибодом дар давраҳои солҳои 2016-2020 масъалаҳои зерин муайян карда шудаанд, аз ҷумла:

1. Баланд бардоштани даромаднокӣ ва маҳсулнокии соҳаи кишоварзӣ.
2. Ташкил намудани ҷойҳои нави корӣ бо роҳи дастгирии соҳибкории хурду миёна.
3. Беҳтаргардонии дастрасии аҳолӣ ба хизматрасониҳои босифати иҷтимоӣ (аз он ҷумла маориф, тандурустӣ, фарҳанг, варзиш, ҳифзи иҷтиомии аҳолӣ).
4. Дастгирии рушди бахши саноати коркард ва заминаи ашёи хом.

Муваффақ шудан ба сохтори мукаммали шуғли аҳолӣ ва истифодаи иқтидори корхонаҳои саноатиӣ ва захираҳои меҳнатӣ.

Қобили қайд аст, ки барномаи тарҳрезигардидаи рушди иҷтимоию иқтисодии шаҳри Конибодом, барои мақомоти идоракунии шаҳрамон дар самти қабули қарорҳои зарурии пешбарандаи рушд мақоми хосае дорад. Барномаи мазкур дар асоси таҳлили муфассали ҳолати иҷтимою иқтисодии шаҳр таҳия гардидааст, ки таввасути он масъалаҳои асосии афзалиятнок муайян гашта, самту чораҳои ҳалли онҳо ба танзим дароварда шудаанд. Марҳилаи таҳияи Барномаи Рушд дар асоси ҳамкории фаъоли сохторҳои давлатию хусусӣ, ҷамъияти шаҳрвандӣ ташаккул ёфтааст. Таҳияи барномаи мазкур дар чорчӯбаи татбиқи Барномаҳои давлатии соҳавии Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо назардошти сиёсати давлатӣ ба татбиқи Стратегияи Миллии Рушд ва Ҳадафҳои Рушди Ҳазорсола, инчунин дастгирии як қатор ташкилотҳои байналмиллалӣ оид ба ҳамкори таҳия гаштааст.

Ман ба ҳамаи аъзоёни гурӯҳи корӣ ва шаҳрвандоне, ки дар таҳияи барнома фаъол буданд самимона арзи сипос менамоям.

Аз фурсат истифода бурда, ҳамаи тарафҳои ҳавасманду шаҳрвандонеро, ки ба тақдири наслҳои оянда бетафовут нестанд, даъват менамоям, ки барои татбиқи саривақтӣ ва самараноки барномаи мазкур ҳиссагузор бошанд.

Рӯйхати ихтисорот

АИО	Асотсиатсияи истифодабарандагони об
АХД	Ассотсиатсияи хоҷагиҳои деҳқонӣ
ҶС	Ҷамъияти саҳҳомӣ
ШАТ	Шабакаи автоматикии телефонӣ
НА	Нерӯгоҳи атомию барқӣ
БҶ	Бонки Ҷаҳонӣ
ВИО	Вируси иммунонорасогии одам
КДҲ	Комиссариати давлатии ҳарбӣ
ИДБЗОК	Идораи давлатии беҳдошти замин ва истифодаи оби Конибодом
ПДТ	Пойгоҳи давлатии ташноб
МСРМ	Маводҳои сӯхту равғанҳои молиданӣ
ИГТ	Иншооти гидротехникӣ
КВД	Корхонаи воҳидии давлатӣ
ИР	Идораи роҳ
ХД	Хоҷагии деҳқонӣ
РИР	Раёсати истифодабарии роҳ
БТРА	Бонки таҷдид ва рушди Аврупо
ҶСП	Ҷамъияти саҳҳомии пӯшида
ШҚЗП	Шабакаҳои қубурӣ заҳбурии пӯшида
ТҲС	Тарзи ҳаёти солим
КМОБ	Корхонаи масолеҳи оҳану бетон
ХМК	Хоҷагии манзилӣ-коммуналӣ
ЯББССК	Якҷоя бурдани бемориҳои синну соли кӯдакона
МИҲД	Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ
ШҚЗ ШЗҚД	Шабакаҳои қубурҳои заҳбурӣ Шабакаҳои заҳбурии қубурҳои дренаҷи
ИҚТ	Иншоотҳои қубурҳои тозакунӣ
МТП	Муассисаҳои табобатӣ-профилактикӣ
ХБ	Хатти барқгузаронӣ
ВТ	Вазорати тандурустӣ
МваА	Мониторинг ва арзёбӣ
СХМ	Соҳибкории хурду миёна
БМТ	Бошишгоҳи муҳҳарикӣ-тракторӣ
ВРИС	Вазорати рушди иқтисод ва савдо
АМБД	Амнияти миллии бехатарии давлатӣ
СМР	Стратегияи миллии рушд
ҶСШК	Ҷамъияти саҳҳомии шакли кушода
ШКД СРМ	Шӯъбаи корҳои дохилӣ Сӯзишворию равғанҳои молиданӣ
СШРМ	Сироятҳои шадиди рӯдаю меъда
ШСА	Шӯъбаи сохтмони асосӣ
СШР	Сироятҳои шадиди респираторӣ
ҶСММ	Ҷамъияти саҳҳомии масъулияташ маҳдуд
МКД	Маҷмӯи кафолатҳои давлатӣ
БРШ	Барномаи рушди шаҳр
БРСММ	Барномаи рушди созмони миллали муттаҳид
ХТСА	Хадамоти тиббӣ-санитарии аввалиндараҷа
ГК	Гурӯҳи корӣ
ИМ	Идораи маҳаллӣ
РККК	Роҳҳои кам кардани камбизоатӣ
ИҶШС	Иттиҳоди ҷумҳуриҳои шӯравии сотсиалистӣ
КМ	Корхонаи муштарак
АНМБ	Аломати норасогии маҳдудияти бадан
ҶШС	Ҷумҳурии шӯравии сотсиалистӣ
ММММ	Муассисаҳои маълумоти миёнаи махсус
ИМА	Иёлоти Муттаҳидаи Амрико
ССЭ	Стансияи санитарӣ-эпидемиологӣ
ТВ	Телевизион
БС	Бемории сил
ПСМ	Партовҳои сахти маишӣ
ИЗОВФ	Идораи захираҳои обии водии Фарғона
СОЗ	Сатҳи обҳои зеризаминӣ

Пешгуфтор

Барномаи рушди итимоию иқтисодии шаҳри Конибодом ва ҷамоатҳои он аз ҷониби шӯъбаи рушди иқтисод ва савдои шаҳр бо иштироки васеи ҷомеаи шаҳрвандӣ, сектори хусусӣ ва мутахассисони соҳавӣ таҳия гардида, дар рафти таҳияи он мушкилотҳои асосие, ки барои рушди шаҳр монеа мешуданд, муайян карда шуда, роҳҳои ҳалли онҳо пешниҳод гардидаанд.

Таҳияи Барнома дар асоси Дастурамали методӣ оид ба таҳияи барномаҳои рушди иҷтимоию иқтисодии ноҳияҳо ва шаҳрҳои хурди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки Вазорати рушди иқтисод ва савдо бо назардошти сиёсати давлатӣ ба татбиқи Стратегияи Миллии Рушд  ва Ҳадафҳои Рушди Ҳазорсола равонагардида, сурат гирифтааст.

Татбиқи Барномаи мазкур ба фароҳам овардани шароитҳои мусоид ҷиҳати рушди устувори иҷтимоию иқтисодии ш. Конибодом ва ҷамоатҳои он равона гардидааст. Барнома самтҳои асосии рушдро тавассути пурқувват намудани ҳамкории мутақобилаи ҳамаи соҳаҳои ҷомеа дар ҳалли мушкилоти иҷтимоию иқтисодӣ ва сафарбаркунии тамоми захираҳо муайян менамояд.

Тарҳрезии Барномаи мазкур чунин амалҳоро дар бар гирифтааст:

 

• Ташкили гурўҳи корӣ ва гурӯҳҳои ташаббускори соҳавӣ барои таҳлили мушкилиҳо ва муайян намудани мақсадҳои асосии рушди шаҳри Конибодом ва ҷамоатҳои он;
• Таҳлили ҳолати ҷорӣ ва муайян намудани монеаҳои асосии самтҳои афзалиятноку пешбарандаи рушд;
• Муайянкунии самтҳои афзалиятноки рушди соҳавӣ, лоиҳаҳои рушди деҳаҳо ва сарчашмаи маблағгузории онҳо, инчунин, индикаторҳои рушд.
• Таҳияи ҳуҷҷати мукаммали Барномаи рушди шаҳр барои 5 соли минбаъда.
• Муҳокимаи Барномаи таҳиягардида ҳам дар байни мутахассисон ва ҳам дар байни шаҳрвандон (гузаронидани муҳокимаҳои ҷамъиятӣ).

Барномаи мазкур тамоми соҳаҳоро фаро гирифта, миёнамӯҳлат мебошад. Барнома аз чунин бобҳо иборат аст:

 

Боби 1 шарҳи мухтасар ва таҳлили ҳолати умумии ш. Конибодом, бо назардошти тамоюлҳои солҳои охир;

 

Боби 2 фарогирӣ ва баҳодиҳии ҳолати ҷорӣ дар ш. Конибодом дар соҳаҳои асосӣ, ба монанди иқисодиёт, иҷтимоиёт, инфрасохтор ва бехатарии муҳити зист, инчунин стратегияи рушди соҳаҳои мазкур дар 5 соли наздик ва баҳодиҳии захираҳои зарурӣ барои татбиқи онҳо;

 

Боби 3 шарҳи ташкили системаи татбиқ, мониторинг ва арзёбии нақшаи рушди шаҳри Конибодом.

1.Тавсифи умумии ш. Конибодом.

1.1.Сохти маъмурию-ҳудудӣ.

Конибодом дар қисмати ҷанубу-ғарбии водии Фарғона, дар назди канали Калони Фарғона, ки дар қисми ҷанубии шаҳр мегузарад, дар шаш километр аз истгоҳи роҳи оҳан, ҷойгир шудааст. Дар шимол бо ноҳияи Ашт, дар шарқ бо ноҳияи Исфара, дар ғарб бо ноҳияи Бобоҷон Ғафурови вилояти Суғди Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар ҷануб бо ноҳияи Лайлаки Ҷумҳурии Қирғизистон (дарозии сарҳад 34 км) ва дар шимол бо ноҳияи Бешариқи Ҷумҳурии +збекистон (дарозии сарҳад 43 км) ҳамсарҳад аст. Масоҳати ҳудуди шаҳри Конибодом 828,9 км² - ро ташкил медиҳад.

 

Ба ҳайати шаҳри Конибодом 6 ҷамоат дохил аст:

1. Ҷамоати Пӯлотон

2. Ҷамоати Патар

3. Ҷамоати Ортиқов

4. Ҷамоати Ҳамробоев

5. Ҷамоати Шарипов

6. Ҷамоати Лоҳутӣ

 

 

1.2.Шарҳи таърихию фарҳангӣ.

Конибодом (шаҳри бодом) – дарвозаест аз водии Зарафшон ба водии Фарғона. Он дорои мероси  бою рангини таърихию меъморӣ ва фарҳангӣ мебошад. Аввалин маротиба оиди шаҳр дар санадҳои таърихии асри XV (соли 1463) дарҷ гардидааст. Аз рӯи баъзе сарчашмаҳо шаҳр дар асрҳои VIII–X асрҳо мавҷуд буд. Кофтукобҳои археологӣ, ки дар ноҳияи Конибодом гузаронида шуда буданд, нишон додаанд, ки аҳолии фарҳангӣ дар ҳазорсолаи дуюми то мелодӣ дар ҳудуди шаҳр зист доштанд. Дар сарчашмаҳои хаттии ҳуҷҷатҳои суғдиҳо, ки дар қалъаи болои Зарафшон дар кӯҳи Муғ (712-714с.) ёфт шуда буд, дар бораи шаҳри Конибодом ё Қанд маълумот дарҷ гардидааст. Дар асрҳои IX–X Конибодом ба атрофи Хуҷанд мансуб буд ва дар масофаи 5-6 форсах (ченаки дарозӣ, 1 форсах 8 км) аз он ҷойгир буд.

Роҳи Конибодом ва шаҳри асосии Роҳи Азими Шоҳӣ – Хуҷанд имрӯз қад-қади соҳили ҷанубии обанбори Қайроққум (масоҳати об 520 км²), ки соли 1956 дар Дарёи Сир сохта шудааст, мегузарад.

Такони ҷиддӣ барои рушди шаҳр охирҳои асри 19 ва аввалҳои асри 20 мушоҳида гардид. Маҳз ба ҳамин давра тараққиёти муносибатҳои савдо бо Руссияи подшоҳӣ, сохтмони роҳи оҳан ва аввалин корхонаҳои саноатӣ рост меояд. Пайдоиши коргарони рус асоси рушди инфрасохторҳои иҷтимоӣ ва муҳандисию техникӣ ба шумор меравад.

Пас аз сохтмони аввалин роҳи оҳан дар соли 1897 дар ҳудуди Тоҷикистон, байни ноҳияҳои Нов, Хуҷанд ва Конибодом, ки қисми таркибии роҳи оҳани Самарқанд - Қӯқандро ташкил медод, аз Конибодом ба Руссия содироти пахта, ангишт, хушкмева ва пӯст оғоз гардида, аз Руссия молҳои саноатӣ ва ғалла меоварданд.

Конибодом 15 апрели соли 1925 таъсис ёфтааст.

1.3.Шароитҳои иқлимию табиӣ ва захираҳо

Конибодом дар байни қаторкўҳҳои Тиён Шон дар баландии 388метр аз сатҳи баҳр ҷойгир шудааст, ки ин омил шароитҳои иқлимии онро муайян менамояд.  Иқлими Конибодом континенталии хушк мебошад (дар моҳи январ ҳарорати ҳаво аз 0 то -36 дараҷа хунук, дар моҳи июл бошад - аз 26 то 46 дараҷа гармӣ тағир меёбад). Боришот дар ҳамвориҳо 150-300мм дар як сол, дар 1000м боло аз сатҳи баҳр бошад 700мм зиёдтар меборад. Конибодом дорои захираҳои бои табиӣ мебошад. Захираҳои оҳаксанги маҳаллӣ ва сангҳои ороишии табии имконияти рушди соҳаи сохтмонро доранд.

 

1.4.Ҳолати демографӣ

Дар ибтидои соли 2014 аҳолии шаҳри Конибодом 197,5 ҳазор нафарро ташкил додаст, аз он ҷумла 99,7 ҳазор нафар занҳо ё 50,5% . Дар шаҳр 50,6 ҳазор нафар (ё 25,6%) ва дар деҳот 146,9 ҳазор нафар (ё 74,4%) аҳолӣ зиндагӣ мекунанд.

 

Ҷадвали 1. Аҳолии Конибодом дар буриши ҷамоатҳо.

Шаҳр/Ҷамоатҳо	Миқдори хоҷагиҳо	Шумораи аҳолӣ	Фоизи аҳолӣ
ш. Конибодом	11921	50,5	25,6
Патар	3167	18,2	9,2
Пӯлотон	4985	32,4	16,4
Ортиқов	4553	24,1	12,2
Ҳамробоев	4570	27,1	13,7
Шарипов	4147	24,3	12,3
Лоҳутӣ	3499	20,9	10,6
Ҳамагӣ	36842	197,5	100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ҷадвали 2. Нишондиҳандаҳои дурнамои рушди афзоиши аҳолии шаҳри Конибодом

                    дар солҳои 2016-2020

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.	2019	2020
Шумораи миёнаи солонаи аҳолӣ, ҳамагӣ (ҳаз. нафар) Аз он ҷумла:	197,5	200,1	202,5	204,9	207,3	209,7	212,2
Шаҳрӣ	50,6	51,2	51,8	52,5	53	53,5	53,8
Деҳотӣ	146,9	148,9	150,7	152,4	154,3	156,2	158,4

 

Қисми асосии аҳолии Конибодомро (83,3 %) тоҷикон, шумораи боқимондаи аҳолиро ӯзбекон ва намояндагони дигар миллатҳо ташкил медиҳанд.

Дар сохтори синнусолии аҳолӣ, шумораи кӯдакони синни то 14 сола 27,2%, аҳолии синну соли миёна 64,4% ва аҳолии синни нафақа 8,3%-ро ташкил медиҳад.

 

Ҷадвали 3. Таркиби синнусолии аҳолии Конибодом дар соли 2014

 

 

Аҳолӣ	Ҳамагӣ ҳ.н.	Аз ҷумла духтарон/занон	% духтарон/занон
Наврасони то 14 сола (кӯдакон)	53,9	27,0	50,1
Одамони синни миёна 15-62	127,1	66,	52,1
Одамони синни нафақа (63 мард/58 зан)	16,5	8,3	50,3
Ҳамагӣ:	197,5	101,3	51,3

 

Дар ноҳия афзоиши демографӣ мушоҳида карда мешавад.

 

Ҷадвали 4. Ҳолати демографӣ дар солҳои 2012-2014.

Солҳо	Шумораи таваллудшудагон	Шумораи фавт	Афзоиши табии аҳолӣ	Афзоиши табии аҳолӣ бо %	Шумораи умумии аҳолӣ
2012	4614	1010	3604	1,89	189,7
2013	4781	1010	3771	1,95	192,8
2014	4871	985	3529	1,78	197,5

 

Аз рўи нишондиҳандаҳои то 1 январи соли 2015 36585  нафар аҳолии шаҳр дар муҳоҷирати меҳнатӣ қарор доранд, ки аз он 33,4% занҳо мебошанд. Муҳоҷирати меҳнатӣ – манбаи муҳим ва асосии даромади аҳолӣ ба ҳисоб меравад. Танҳо дар соли 2014 аҳолии маҳал аз ҳисоби маблағҳои интиқолнамудаи муҳоҷирони меҳнатӣ 114022 ҳазор доллари ИМА-ро ташкил дод.

1.5.Тамоюлҳои асосии иҷтимоию иқтисодӣ

Соҳаи кишоварзӣ асоси иқтисодиёти ш. Конибодом ба шумор рафта, манбаи асосии таъминоти аҳолӣ бо озуқа, ҷойҳои корӣ ва сарчашмаи даромад мебошад. Асосан заминҳои кишоварзиро барои зироати пахта, хӯроки чорво ва боғҳо истифода мебаранд. Ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолгаштаи кишоварзӣ дар соли 2014 322,9 млн. сомониро ташкил дод. 66,5%-и маҳсулот ба дӯши растанипарварӣ рост меояд. Чорводорӣ ҳам бахши асосии кишоварзӣ буда, ҳиссаи муқоисавии он бо ҳаҷми умумии маҳсулоти кишоварзӣ 33,5%-ро ташкил медиҳад.

Диаграммаи 1. Шуғли аҳолӣ дар соҳаҳо.( бо ҳисоби фоиз).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Солҳои охир дар шаҳр пастравии ҳосилнокии пахта, сабзавот, мевагиҳо ба назар мерасад, ки сабабҳои он дар ҳолати ғайриқаноатбахши мелиоративии заминҳо, киштгардонии нодуруст, сатҳи пасти таъминот бо захираҳои маводӣ-техникӣ, сифати пасти маводҳои тухмӣ ва кӯчатӣ, нокифоягии заминҳо барои хӯроки чорво, маҳдудияти чарогоҳҳои тобистона ва зимистона, ташкили сусти нуқтаҳои бойторӣ, вуҷуд надоштани нуқтаҳои қабул ва коркарди пашму пӯст, инчунин нуқтаҳои махсус барои молкушӣ ва партовҳои он, набудани дастгирии иттилоотӣ-маслиҳатдиҳӣ ба ХД, масъалаҳои дигаргуншавии иқлим мебошад.

Ҷадвали 5. Ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолгардидаи соҳаҳои гуногун дар соли 2014 (ҳаз. сомонӣ ва ифода бо фоиз).

№	Нишондодҳо	2014	Дар %
1	Ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти саноати  (муқоисавӣ)	114035,1	12,9
2	Ҳаҷми умумии истеҳсоли кишварзӣ	322986	36,4
3	Сармоягузори ва истифодаи маблағгузориҳои асоси аз ҳисоби ҳаммаи сарчашмаҳо-ҳамагӣ	27605,7	3,1
4	Гардиши моли чакана (муқоисавӣ)	257463,9	28,9
5	Хизматрасонии пулакӣ (муқоисавӣ)	166141,2	18,7
	Ҳамагӣ:	888231,9	100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дар шаҳр 22 корхонаҳои саноатӣ фаъолият доранд, ки дар он асосан маҳсулот аз ашёи хоми маҳаллӣ истеҳсол мегардад. Дар соли 2014 ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ нисбати соли 2013 100,7 % афзудааст. Ба рушди иқтидори иқтисодӣ мавҷудияти шохаҳо ва роҳҳои оҳан, наздикӣ ба роҳи нақлиётии Душанбе-Хуҷанд-Конибодом, сарҳади умуми бо +збекистон ва Қирғизистон мусоидат мекунанд.

Дар сохтори соҳавӣ ҷои махсусро истеҳсолоти коркарди пахта, нафт, соҳаи мошинасозӣ (аз он ҷумла таъмири вагонҳо ва истеҳсоли қисмҳои эҳтиётии нақлиёт ва механизмҳои кишоварзӣ) ва истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ ишғол мекунад. Баъд аз барҳам хӯрдани ИҶШС ва соҳибистиқлол гаштани ҶТ бисёр корхонаҳо алоқаи хоҷагии худро бо таъминкунандагон ва бозори фурӯш талаф доданд. Аз ҳамин сабаб бисёрии корхонаҳо маҷбур шуданд ҳаҷми истеҳсолот ва шумораи коргаронро кам кунанд. Ин омил ба бекор мондани аҳолии қобили меҳнати ш. Конибодом сабаб гашт.

Солҳои охир СХМ аҳолиро бо ҷойҳои корӣ таъмин мекунад. Зеро дар ин соҳа 8450 нафар фаъолият мебаранд. Мушкилоти асосӣ, ки ба рушди СХМ монеагӣ мекунад - сатҳи пасти дониши ҳуқуқии онҳо оиди масъалаҳои ташкили соҳибкорӣ ва маркетинг, гаронии фоизҳои қарзҳои бонкӣ, мавҷуд набудани хизматрасониҳо оиди дастгирии ҳуқуқӣ, норасоии қувваи барқ ва набудани гази табии.

Гарчанде, ки имрӯз 20% буҷаи маҳаллӣ ба тандурустӣ сарф мегардад, сатҳи пасти маблағгузорӣ барои ҳалли масъалаҳои соҳа монегӣ мекунад. Дар шаҳр фавти модару кӯдак дида мешавад, аз сабаби паст будани сатҳи саломатии модар, нокифоягии чорабиниҳо оид нигоҳубини пас аз ҳомиладорӣ, сари вақт муроҷиат накардани модарон ба муассисаҳои тиббӣ. Дар ноҳия аз сабаби бесифат будани оби нӯшокӣ афзоиши СШМР дида мешавад, СШИ, бемориҳои сактаи дил, фишорбаландӣ ва саратон (асосан байни занон) бо сабаби сари вақт муроҷиат накардани аҳолӣ ба муассисаҳои тиббӣ, иттилоотнокии пасти аҳоли дар бобати пешгирии бемориҳо ва ТҲС.

Дар соли 2014 дар шаҳр ва ҷамоатҳои он 19 боғчаҳои бачагона, 56 мактаб, аз он 5-мактаби таълимоти асосӣ, 49-мактаби миёнаи умумӣ, интернати солимгардонӣ, гимназия, литсей, комбинати таълимӣ-касбӣ, муассисаи маълумоти иловагӣ, ду мактаби хусусии ба номи Р.Ҷӯраев ва Бобоев Баҳром, маркази маълумоти иловагӣ фаъолият менамоянд. Инчунин дар шаҳр 5 муассисаҳои маълумоти миёнаи махсус, ки дар он мутахассисони соҳаи маориф, тандурустӣ, кишоварзӣ, саноати сабук ва дӯзандагӣ кор мекунанд.

Мушкилоти асосии муассисаҳои таълимӣ ба таҷҳизонидани техникии боғчаҳои бачагона, нокифоя будани маводҳо барои гузаронидани таъмири ҷорӣ ва асосии муассисаҳо, номувофиқатии гармидиҳӣ дар фасли зимистон, сатҳи пасти таъминоти муассисаҳо бо оби нӯшокӣ, нарасидани маводҳо ва воситаҳои таълимии махсус, норасогии кадрҳо алоқаманд аст.

Аз рӯи нишондодҳои Раёсати агентии суғуртаи ичтимоӣ ва нафақа дар шаҳри Конибодом  соли 2014 шумораи умумии нафақахӯрон ба 16 253 нафар расидааст. Ҳаҷми миёнаи нафақа дар ш. Конибодом 208 сомониро ташкил медиҳад. Музди меҳнати номиналӣ дар ш. Конибодом ба санаи 01.01.2015 сол 531,19 сомониро ташкил дод. Дар шаҳр шӯъбаи хизматрасонии дар хона оид ба расонидани кӯмаки хонагӣ ба шаҳрвандони пиронсол амал мекунад. Аз ҳисоби буҷаи шаҳр ба кӯдакон аз оилаҳои камбизоат ёрдампулӣ, инчунин ёрии якдафъаина ба шахсони аз садамаи Чернобил азият кашида, иштирокичёни ҶБВ, собиқадорони меҳнат ва маъюбон аз тавлид пардохт карда мешавад.

Дар ш. Конибодом 29 китобхона, 15 хона ва марказҳои фарҳангӣ, театри мусиқавӣ-драмавӣ ба номи Т.Фозилова, мактаби санъати бачагона, гурӯҳи эҷодии «Шашмақом», театри студияи «Наврас», осорхонаи таърихӣ-кишоварзӣ бо филиали Мадрасаи Ойим, Боғи истироҳат амал мекунад. Дар шаҳр инфрасохтори варзишӣ рушд ёфтааст, ки аз 157 иншоотҳои варзишӣ, аз ҷумла варзишгоҳҳои «Ҷавонӣ», «Мактаби варзиш», 3 ҳавзи шиноварӣ ва 110 майдончаҳои варзишӣ иборат аст. Дар 46 толори варзишӣ 149 омӯзгорони варзиш фаъолият мебаранд.

1.6.Биниши ояндаи ш. Конибодом.

Биниши мазкур дар асоси таҳлили тарафҳои қавӣ ва заифи рушди маҳал, бо назардошти имкониятҳои беруна ва хатарҳои дохилӣ бо иштироки васеи шаҳрвандон таҳия гаштааст.

 

Тарафҳои қавӣ ва заиф, имкониятҳо ва хатарҳо.

Омилҳои дохилӣ	Тарафҳои қавӣ Мавҷудияти захираҳои меҳнатӣ ва мутахассисони баландихтисос; Мавҷудияти корхонаҳои азими саноатӣ; Таҷрибаи пешқадам ва фазои мусоиди рушди соҳаи кишоварзӣ; Захираҳои канданиҳои фоиданоки табиӣ ва ашёи хом барои истеҳсоли маводҳои сохтмонӣ; Шароитҳои мусоиди табиӣ барои рушди сайёҳӣ; Имкониятҳои мусоид барои соҳибкории инфиродӣ ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ; Ба роҳ мондани ҳамкории мақомоти давлатӣ бо соҳибкорон ва аҳолӣ дар корҳои вобаста ба рушди шаҳр; Имконияти мавҷудаи саноатӣ; Мардуми меҳнатдӯст; Мавҷудияти инфрасохтори муҳандисӣ.	Тарафҳои заиф Дар масофаи дур аз пойтахт воқеъ будани Конибодом ва маҳдудияти бозори дохилӣ; Норасогии ҷойҳои корӣ; Фарсудагии техникаи корхонаҳои саноатӣ ва аграрӣ; Фарсудагии иншоотҳои инфрасохторӣ; Нокифоягии сармоягузорӣ барои рушди иқтисодиёту соҳаи иҷтимоиёт; Норасогии оби полезӣ ва корношоямии пурраи чоҳҳои амудии мелиоративӣ; Сатҳи пасти музди меҳнат; Рушди сусти инфрасохтори сайёҳӣ; Ба фурӯш мондани нахи пахта бе коркарди амиқ.
Омилҳои беруна	Имкониятҳо Мавҷудияти роҳи оҳани наздиктарин ва инфрасохтори нақлиёти ҳавоӣ; Сарҳади умумӣ бо +збекистон ва Қирғизистон; Рушди соҳибкорӣ дар кишвар; Ислоҳоти соҳаи манзилию итиқоматӣ; Ҳавасмандии Ҳукумати ҶТ барои ҷалби сармоя бо мақсади барқарорсозӣ ва таъсиси корхонаҳои нав; Ислоҳотҳо дар соҳаи кишоварзӣ; Ислоҳотҳо дар соҳаи идоракунии давлатӣ; Мавҷудият ва фаъолияти лоиҳаҳои маҳаллӣ.	Хатарҳо Истифодаи нодурусти захираҳои табиӣ аз ҷониби ноҳияҳои ҳаммарз; Ҳодисаҳои напиндоштаи табиӣ; Таъсири манфии бӯҳрони молиявӣ; Муҳоҷирати меҳнатии мутахассисони баландихтисос ва воҳидҳои корӣ берун аз кишвар; Таъминоти номунтазами нерӯи барқ.

 

2.Таҳлили ҳолат ва шарҳи стратегияи соҳаҳо.

2.1.Иқтисодиёт

2.1.1.Соҳаи кишоварзӣ

Кишоварзӣ асоси иқтисодиёти шаҳри Конибодом мебошад. Мушкилоти асосӣ шаҳр ба сатҳи пасти истеҳсолоти кишоварзӣ алоқаманд аст.

Намудҳои ташкили истеҳсолоти кишоварзӣ.  Пас аз гузаронидани ислоҳоти замин дар солҳои 2009-2014 ба ҷои 120 хоҷагиҳои деҳқонӣ ва 8 ассотсиатсияҳо 6154 хоҷагиҳои деҳқонии инфироди ташкил гардиданд. Ба онҳо барои истифодаи якумра зиёда аз 86,4% замини умумӣ ҷудо карда дода шудааст.

Дар натиҷаи ислоҳоти соҳаи кишоварзӣ, намудҳои нави самарабахши хоҷагидорӣ, ки ба шароитҳои муосири иқтисодӣ ҷавобгӯй ҳастанд, татбиқ гашта истодаанд.

 Истифодабарии замин. Аз 82894 гектар масоҳати умумии мавҷудбудаи замини ш. Конибодом 32% (ё 26563 гектар) барои кишти зироатҳои кишоварзӣ ҷудо карда шудааст, ки аз он 20116 гектари он замини обӣ мебошад.

 

 

 

Диаграммаи 2. Сохти истифодабарии замин.( бо ҳисоби фоиз ).

 

 

 

 

 

 

 

Масоҳати умумии заминҳои наздиҳавлигӣ 3857 гектарро ташкил медиҳад, ки аз он 82.3% заминҳои обӣ мебошад. Заминҳои наздиҳавлигӣ 14,5% заминҳои киштшавандаи кишоварзиро ташкил медиҳанд. Дар шаҳр 11600 оила бо заминҳои масоҳаташон 10 сотиқ (заминҳои президентӣ) заминҳои ёрирасон таъмин карда шудаанд.

 

Ҷадвали 6. Категорияҳои замин  

 

 

№	Категорияҳои замин	Миқдор га
1	Заминҳои кишоварзӣ (аз ҷумла чарогоҳҳо)	26563
2	Минтақаҳои наздиҳавлигӣ	3857
3	Заминҳои Президентӣ	1153
4	Ҷангал ва буттазор	1051
5	Заминҳои зери обӣ	26096
6	Роҳҳо ва роҳҳои чорвогузар	1216
7	Заминҳои зери бино ва иншоотҳо, кӯчаҳо ва майдонҳо	1636
8	Дигар заминҳо	21322
Ҳамагӣ:		82894

Заминҳои кишоварзӣ асосан барои кишти пахта, боғҳо ва кишти зироатҳои хӯроки чорво ҷудо гардидааст.

 

Диаграммаи 3 Истифодабарии майдонҳои кишт( бо ҳисоби фоиз ).

 

 

 

 

 

 

мевачот -9726, пахта-6074, хӯроки чорво 2269, галадона-2316, сабзавот-770, полези-548, картошка211

Дар солҳои охир ҳаҷми хоси майдонҳои барои кишти пахта ва зироатҳои  хӯроки чорво ҷудогардида кам шуда, ҳаҷми умумии майдонҳои барои боғҳо, ғалладонагиҳо, сабзавот ва полезӣ ҷудо гардида афзудааст. Сабаби камшавии майдони кишти пахта, дар навбати аввал ба арзон будани нархи пахта дар бозорҳои ҷаҳонӣ дар солҳои 2013-2014 алоқаманд буд, ки дар натиҷаи он самаранокии пасти истеҳсолот, пастшавии ҳосилнокӣ бо сабаби дар ҳолати ғайриқаноатбахши мелиоративӣ қарор доштани заминҳои кишоварзӣ (сатҳи баланди ботлоқшавӣ ва шӯршавӣ, эрозияи замин) мушоҳида гардид.

 

Диаграммаи 4 Ҷараёни инкишофи тағирёбии истифодаи майдонҳои кишт.(га).

 

 

 

 

 

 

 

 

Нақши кишоварзӣ дар иқтисодиёти маҳаллӣ. Соҳаи кишоварзии ш. Конибодом бахши муҳими таъминкунандаи аҳолии ноҳия бо маводи озуқаворӣ, ҷойҳои корӣ ва манбаи гирифтани даромад мебошад. Дар ш. Конибодом дар соҳаи кишоварзӣ 70% аҳолии қобили меҳнат (6000 нафар, ки аз он 55%-ро занон ташкил медиҳанд) машғул мебошанд. Ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолгардидаи кишоварзӣ дар соли 2014 - 323 млн. сомониро ташкил дод (аз он ҷумла растанипарварӣ-66,5% ва чорводорӣ-33,4%). Қобили қаӣд аст, ки ҳиссаи соҳаи мазкур 36,4 %-и ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолгаштаи шаҳрро ташкил медиҳад.  Аз рӯи нишондиҳандаҳои расмӣ дар соҳаи кишоварзӣ 40% хоҷагии аҳолӣ (асосан дар бахши боғдорӣ, сабзавоткорӣ ва парвариши полезӣ) машғул аст. Ҳамзамон, 87% ҳиссаи маҳсулоти дар соҳаи растанипарварӣ истеҳсолгардида ба дӯши сохтори хусусӣ (х/д оилавӣ ва инфиродӣ, хоҷагиҳо ва қитъаҳои президентӣ) рост меояд. 13% он бошад ҳиссаи сектори ҷамъиятӣ (х/д коллективӣ) аст.

Диаграммаи 5. Маҷмӯи маҳсулоти истеҳсолгардидаи растанипарварӣ (тонна).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Таҳлил нишон медиҳад, ки афзоиши ҳаҷми маҳсулоти истеҳсолгардидаи кишоварзӣ асосан аз ҳисоби зиёд намудани майдон  барои кишти зироатҳо ҷудогардида ба вуҷуд меояд, дар баъзе ҳолатҳо афзоиши ҳаҷми маҳсулот аз ҳисоби афзоиши ҳосилнокӣ, асосан дар бахши боғдорӣ, картошкапарварӣ, полезиҳо ва зироатҳои хӯроки чорво рӯй медиҳад.

 

Ҷадвали 7. Ҳосилнокии зироатҳои кишоварзӣ (c/га)

Ҳосилнокӣ c/га	2012	2013	2014
Пахта	21,3	17,5	19,7
Ғалладонагиҳо	24,4	25,3	24,4
Сабзавот	179,3	183,2	202,3
Полезӣ	79,0	99,0	103,6
Картошка	208,3	210,1	216,4
Меваҷот	19,3	19,0	20,5
Хӯроки чорво	84,7	78,6	88,3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Дар солҳои охир нисбати солҳои 2010-2011 пастшавии ҳосилнокии пахта аз 7,6  то  7,9 % ба назар мерасад. Сабабҳои асосии пастшавии ҳосилнокӣ дар соҳаи кишоварзӣ, хусусан парвариши пахта, дар навбати аввал ба ҳолати ғайриқаноатбахши мелиоративии заминҳо, тарзи нодурусти киштгардон, таъминоти нокифояи захираҳои моддию техникӣ, сифати пасти маводҳои киштшаванда ва тухмӣ, сатҳи пасти самаранокии заминҳои кишт, норасогии мутахассисони касбӣ, фаъолияти алоҳидаи хоҷагиҳои деҳқонии инфиродӣ, дастрас набудани технологияҳои агротехникии муосир, нархи гарони сўзишворию равғанҳои молиданӣ, нуриҳои минералию заҳрхимикатҳо, норасогии техникаи кишоварзӣ ва бесифат гузаронидани чорабиниҳои агротехникӣ, мавҷуд набудани дастгирии машваратию иттилоотӣ ва масъалаҳои тағирёбии иқлим вобаста мебошад.

Монеаҳои асосии рушди пахтакорӣ дар солҳои охир сатҳи баланди қарзҳои хоҷагиҳои пахтакор дар назди хоҷагии об, мақомоти андоз, тағирёбии нархи пахта ва чун натиҷа пастшавии даромад ва набудани ҳавасмандии хоҷагиҳои деҳқонӣ мебошад.

Ҷадвали 8. Сохти қарздории ХД дар соли 2014 (ҳазор. сомонӣ)

РТ	Нишондодҳо	2014
1	Қарздорӣ барои хизмати истифодабарии об	643,6
2	Қарздорӣ дар бахши музди меҳнат	0
3	Қарздорӣ дар бахши андоз ва пардохт	1248
4	Қувваи барқ	451,7
5	Қарздорӣ дар назди ташкилотҳои молиявӣ	840,5
6	Ҳамагӣ	3183,8

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Нишондиҳандаҳо шаҳодат медиҳанд, ки дар солҳои охир афзоиши назарраси истеҳсоли полезиҳо, ки ба 182,1фоиз зиёд намудани майдони парвариши он ва 104,6% афзудани ҳосилнокии он алоқаманд аст, ба назар мерасад. Афзоиши истеҳсоли полезиҳо аксар вақт ба самаранокии иқтисодӣ (даромад аз он) ва мавҷудияти талабот ба ин маҳсулот, алоқаманд аст. Мушкилоти асосии соҳаи мазкур ба номутобиқатии идоракунии захираҳои обӣ ва ҳолати бади мелиоративии заминҳои кишоварзӣ, мавҷуд набудани муборизаи муташаккилона бар зидди ҳашароти зараррасон, набудани хадамоти машваратӣ оид ба масоили агротехникаи парвариши зироатҳо ва ворид намудани технологияҳои нав, воридоти маводҳои нави тухмӣ ва ғайраҳо алоқаманд мебошад.

Боғдорӣ. Тибқи Фармони Президети Ҷумҳури Тоҷикистон аз 27 августи соли 2009, №683 «Дар бораи тадбирҳои иловаги доир ба рушди соҳаи боғу токпарвари» барои солҳои 2010-2014, дар шаҳри Конибодом 2067 га боғҳои нав бунёд гардиданд, ки иҷроиш 103%-ро ташкил дод. Аз 10183 га майдони умумии дарахтони бисёрсола, 9726 гектарашро боғҳо, 68 гектарашро токзорҳо ва 385 гектари онро тутзорҳо ишғол менамоянд. Аз масоҳати умумии қитъаҳои наздиҳавлигӣ, 1683 гектари он аз дарахтони бисёрсола иборат аст. Дар радифи растанипарварӣ ва ангурпарварӣ барои хоҷагиҳои ш. Конибодом парвариши зардолу аҳамияти махсус дорад. Бинобар он 90% боғҳои мавҷударо зардолузор ташкил менамояд.

Аз қарни асрҳо ш. Конибодом бо зардолуҳояш, ки ба Ҳиндустон, Россия ва Аврупо содирот карда мешуд, шӯҳрат дорад. Анъанаи мазкур то имрӯз давом дорад. Айни ҳол, зардолуи истеҳсолшуда ба Россия, Қазоқистон, Украина ва ба кишварҳои назди баҳри Балтика фиристода мешавад. Дар соли 2014 дар ш. Конибодом 15588 тонна навъҳои гуногуни мева, аз ҷумла 14123 тонна зардолу истеҳсол гардид. Аз тамоми ҳосили зардолуи истеҳсолгардида аз се як ҳиссаи он коркард мегардаду халос. Ҷиҳати зиёд намудани сатҳи даромаднокии хоҷагиҳои фермерӣ дар доираи Лоиҳаи Хоҷагии Кишоварзии Сермаҳсул, ки USAID маблағгузорӣ намудааст, барномаи омӯзонидани роҳбарони хоҷагиҳои фермерии         ш. Конибодомро оид ба технологияи туркии фаъолияти ҳосилғундории зардолу шурӯъ намуд, ки он раванди ҷамъоварии ҳосил ва хушконидани онро тавассути технологияи нав дар бар мегирад.

Мушкилотҳои асосие, ки ба муваффақият ноил шудан дар бахши меваю сабзавот таъсир намуда, ба талафоти маҳсулот оварда мерасонанд – нархи гарони сӯзишворию равғанҳои молиданӣ (СРМ) ва заҳркимёҳо, мубориза набурдан бар зидди ҳашароти зараррасон, маҳдудияти бозори фурӯш, таҷҳизоти коркарди фарсудагаштаи корхонаҳои мавҷуда, норасогии техникаҳои кишоварзӣ ва сифати пасти гузаронидани чораҳои агротехникӣ, норасогии дастгирии иттилоотию машваратӣ, ҳолати ғайриқаноатбахши обёрии боғҳо, набудани технологияи коркард ва хушкгардонидани маҳсулоти меваю сабзавот мебошанд.

Дар шаҳр ташкилотҳое, ки хизматрасониҳои иттилоотию машваратӣ мерасонанд, вуҷуд надоранд. Машваратро оиди масъалаҳои кишоварзӣ, ба хоҷагиҳои деҳқонӣ, мутахассисони ассотсиатсияҳои мавҷуда пешниҳод менамоянд, ки онҳо ба талаботҳои муосир мутобиқ нестанд. Бозори пешниҳоди хизматрасониҳо оиди таъминоти воситаҳои истеҳсолоти кишоварзӣ умуман вуҷуд надорад. Омили дигари муҳиме, ки ба рушди соҳаи кишоварзӣ таъсири бевосита мерасонад, ин сатҳи пасти дастрасии хоҷагиҳо ба қарзҳои имтиёзноки дарозмуддат мебошад.

Низоми обёрӣ. Обёрии заминҳо ва беҳтар намудани ҳолати мелиоративии онҳо, омили асосии муайянкунандаи рушди соҳаи кишоварзӣ ва ба ҳаҷми истеҳсолоти маҳсулоти кишоварзӣ таъсиррасонанда мебошад. Аз таҳлили соҳаи номбурда бармеояд, ки заминхои киштшавандаи ш. Конибодом дар ҳолати мелиоративии ғайриқаноатбахш қарор доранд. Дар соли 2014 майдони тамоми заминҳои обёришавандаи ш. Конибодом ҳамагӣ 24216 гектарро ташкил дод, ки аз он 6500гектар бо ёрии истгоҳҳои обкашие, ки обро аз Сирдарё мегиранд обёрӣ гашта, 17716гектар бо воситаи системаи обёрии худҷории канали калони Фарғона ва дарёи Исфарасой обёрӣ мешаванд.

Ҷадвали 9. Иншоотҳои обтаъминкунӣ

№	Номгӯи каналҳо	Шумораи иншоотҳои обтаъминкунӣ	Дарозии каналҳо
			км	Аз он тозашуда, км
1	Канали калони Фарғона	102 адад	55.5	28
2	Канали бетонии Конибодом	6 адад	13.1	Тоза намешавад
3	Чорариқ	8 адад	7.0	Тоза намешваад

 

Дар соли 2014 майдони заминҳои ҳолати мелиоративиашон ғайриқаноатбахш 4237 гектарро ташкил медод. Дар чорчӯбаи татбиқи Лоиҳаи Бонки Ҷаҳонӣ «Идоракунии захираҳои обии водии Фарғона», ки Бонки Ҷаҳонӣ маблағгузорӣ менамояд, 1960 гектар замин барқарор карда шуд.

Диаграммаи 6. Ҳолати мелиоративии заминҳои обёришаванда

 

 

 

 

 

 

Мутобиқи нақшаи чорабиниҳо оид ба беҳтар намудани ҳолати мелиоративии заминҳо дар шаҳри Конибодом барои солҳои 2010-2014, ки Вазорати мелиоратсия ва хоҷагии оби Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Раёсати давлатии хоҷагии оби вилояти Суғд тасдиқ намудааст, беҳтар намудани ҳолати мелиоративии 1960гектар замин ба нақша гирифта шуда буд, дар асл бошад 1982 га баиҷро расонида шуд.

Ҷадвали 10. Корҳои дар доираи Лоиҳаи БҶ «ИЗОВФ» дар солҳои 2007-2014 иҷрошуда.

№	Номи иншоот	Воҳиди ченак	миқдор	Иҷроиш
1	Тоза намудани СКД-и кушодаи байнихоҷагӣ	Км	55.5	Иҷро шудааст, марҳилаи дуюми он оғоз гардид.
2	Чоҳҳои заҳбурии амудӣ	Адад	82	65 адад иҷро шудааст. Кор идома дорад.
3	Таҷдид ва барқарорсозии пойгоҳҳои обкашии Маҳрам 1, Пойменная, 60 солагии Октябр ва Ҷигдалик (Нур), Д-1, Д-2, Д-4, Д-5, Д-6, Д-7, Яккатерак ва Новостройка.	Адад	9	Маҳрам, Пойменная, Д-1 пурра барқарор гашта, ба истифода дода шуданд. Дар Яккатерак ва Новостройка корҳо идома доранд.
4	Бетон намудани Канали калони Фарғона дар мавзеи ҷамоати Лоҳутӣ барои ҷойгир намудани полудашавии (филтратсия) об.	Км	10	10,6 км иҷро шуд.
5	Таъмири иншоотҳои гидротехникӣ ва бастҳои обӣ	Адад	102	56 адад таъмир. Кор идома дорад.
6	Барқарорсозии дамбаҳои соҳилмуҳофизаткунандаи обанбори Қайроққум дар мавзеи «Беш Бош»	Км	3.2	Пурра барқарор карда шуд.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Айни ҳол майдони заминҳои ҳолати мелиоративиашон ғайриқаноатбахш 5054 гектарро ташкил медиҳанд, ки 1301 гектари он заминҳои шӯршавиашон аз меъёри муқарраргардидаи 3 мг/л зиёд мебошанд. Заминҳои шӯр 8347 гектар (с.2014), заминҳои ботлоқшуда бошад          25 гектарро ташкил додаст.

Тибқи нишондодҳои оморӣ ШЗҚД-ҳои дар ҳолати ғайриқаноатбахш қарордошта (лой пуршуда) 52,6%-ро ташкил медиҳанд, махсусан шабакаҳои байнихоҷагӣ мебошанд. Қобилияти гузаронандагии ШЗҚД даҳҳо маротиба кам гаштааст. Аз 119 адад чоҳҳои амудии заҳбурӣ танҳо 65 ададаш коршоям аст ва онҳо ба ҷои 24 соат ҳамагӣ 7-7,5 соат/ шабонарӯз (~30%) фаъолият менамоянд.

Сарбанди обанбори дарозиаш 25км дар ноҳияи Конибодом дар ҳолати ғайриқаноатбахш қарор дорад. 14,5км ё 58% аз дарозии дар ин ноҳия буда, эҳтиёҷи барқарорсозиро дорад. Ҳаҷми оби обанбор ҷараёни иловагии обҳои зеризаминиро ташкил медиҳад. Аз ҳамин сабаб хатари дар зери об мондани майдони заминҳои 4,0 ҳазор га вуҷуд дорад.

Дар қисми болои обанбори Қайроққум, ҷамъшавии пеститсидҳо (тақрибан 1 млн. м³) ба назар мерасад, ки дар натиҷаи таҳлили об муайян гаштааст. Раванди оҳиста-оҳиста лойқашавии обанбор мушоҳида карда мешавад. Дар кисми болоӣ лойқашавии 3,3 ҳазор м³ ба назар расида, 30,8% обанбор ба майдони буттазор табдил ёфта истодааст. Ин ҳолат ба муҳити зисти маҳали мазкур, хусусан ба гуногунрангии биологии обанбор таъсири манфии худро мерасонад. Айнан дар ҳамин қисми обанбор моҳиҳо афзоиш ёфта, хатари нест шудани моҳиҳои ба Китоби Сурх дохилгардида (шип, лҷелопатаноси сирдарёгӣ, ҷерих-лихач, усачи аралӣ) шуданаш мумкин аст. Пойгоҳҳои обкашии дар ҳудуди обанбор ҷойгиршуда, бо таҷҳизотҳои моҳӣ-муҳофизаткунанда муҷаҳҳаз нестанд, ки ин омил раванди такроритеҳсолии захираи моҳиро боз ҳам душвортар мегардонад.

Харобшавии захираҳои заминӣ аз ҳисоби самаранок истифода набурдани захираҳои обӣ босуръат шуда истодааст. Талафоти об ҳангоми интиқоли он ба истифодабарандагон (хоҷагиҳои кишоварзӣ) тақрибан 30%-ро (2012-2014.) ташкил медиҳад. Ин аз сабаби дар ноҳия заминӣ будани шабакаҳои обёрӣ ба амал меояд. Ғайр аз ин истифодабарандагон оби дастрас шударо ғайрисамаранок истифода мебаранд, бе риояи меъёри обдиҳӣ новобаста ба шакли маҳсулоти кишоварзӣ, таркиби хок, хислати маҳал ва ғайраҳо.

Дар беҳтар намудани ҳолати мелиоративии заминҳои кишоварзӣ нақши назаррас ба Идораи давлатии беҳдошти замин ва обери шаҳри  Конибодом (ИДБЗОК) вобаста гардидааст.

 

Ҷадвали 11. Иншоотҳои мелиоративии дар тавозуни Ташкилоти давлатии хоҷагии об (ИДБЗОК) ва Ассотсиатсияи хоҷагиҳои деҳқонон АХД, АИО қарордошта.

№	Номи ташкилот	ИДБЗОК	АХД,АИО
1	Пойгоҳҳои обкашии обёрикунанда	9 адад
2	Пойгоҳҳои обкашӣ барои кашидан ва партофтани партовобҳо	5 адад
3	Чоҳҳои амудии заҳбурӣ	4 адад	126 адад
4	Шабакаи заҳбурию қубурии кушода	80.44км	354км
5	Шабакаи заҳбурию қубурии пӯшида		201км
6	Канали калони Фарғона	55.5км
7	Канали бетонии Конибодом	13.1км
8	Чорариқ	7.0км

 

Айни ҳол, барои баланд бардоштани сифати хизматрасонии ИДБЗОК як қатор омилҳо монегӣ мекунанд, аз ҷумла: қарзи зиёди хоҷагиҳо аз рӯи хизматрасониҳои обрасонӣ, ки сабаби қарздории зиёди ташкилот аз нерӯи барқ гаштааст, маҳдудияти таъминоти барқ дар вақти тирамоҳу зимистон, норасогӣ ва фарсудагии техника (самосвал, автокран, механизмҳои коркарди замин).

Таҳлил нишон медиҳад, ки дар солҳои охир дар ин ҷода инкишофи мусбии пардохти қарзхои хоҷагиҳо барои хизматрасониҳои обтаъминкунӣ ба назар мерасад.

 

Диаграммаи 7. Қарздорӣ дар назди ИДБЗОК ва пардохти арзиши хизматрасониҳои соҳаи обтаъминкунӣ ба хоҷагиҳои ш. Конибодом. (ҳаз. сомонӣ)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ба хоҷагиҳои ш. Конибодом 17 Асотсиатсияҳои истифодабарандагони об (АИО) хизмат мерасонанд. Мутахассисони маҳаллӣ чунин меҳисобанд, ки барои фаъолияти самараноки АИО ва беҳтар намудани ҳолати мелиоративии заминҳои кишоварзӣ, зарур аст, ки ШЗҚД-ҳо (кушода ва пӯшида) қисман ба тавозуни АИО-и фаъолияташон устувор гузаронида ё ин, ки ба ИДБЗОК дода шавад.

Ҷадвали 12.Асотсиатсияҳои истифодабарандагони об (АИО) - и ш. Конибодом.

№	Номи АИО	Соли таъсиси АИО	Муассис	Майдони              хизматрасонӣ                   (га)	Арзёбии фаъолияти АИО
1	«Дашти обод» «	2008	ӢУП УВРФД	1762	Қаноатбахш
2	Боғбон»	2005	АКТЕД	186	Хуб
3	«Равоти Конибодом»	2005	АКТЕД	741	Хуб
4	«Сафо»	2010	ЮСАИД	250	Хуб
5	« АИО Ирам-	2014	ИДБЗОК-	1300	Хуб
6	«Элёр»	2009	АКТЕД	1766	Қаноатбахш
7	«ККК»	2008	РО ИЗОВФ	2376	Қаноатбахш
8	«Деҳқон»	2010	РО ИЗОВФ	1540	Хуб
9	«Мирзомалик»	2008	РО ИЗОВФ	3462	Хуб
10	«М Шерматов»	2012	ИДБЗОК-	700	Қаноатбахш
11	«Обу-Ҳаёт»	2012	БРСММ	680	Қаноатбахш
12	М-Назаров	2014	ИДБЗОК	1800	Қаноатбахш
13	«Оби-Тоза»	2010	РО ИЗОВФ	750	Қаноатбахш
14	Э-Боӣматова	2014	РО ИЗОВФ	560	Қаноатбахш
15	Патар	2014	РО ИЗОВФ	1100	Қаноатбахш
16	Сино	2011	РО ИЗОВФ	180	Қаноатбахш
17	Ташкилоти ҷамъияти федиратсияи истифодабарандагони об	2014	РО ИЗОВФ	19333	Қаноатбахш

Мушкилотҳои асосие, ки ба фаъолияти самарабахши АИО алоқаманд ҳастанд,чунин омилҳоро дар бар мегиранд: барқарорсозии иншоотҳои обтақсимкунӣ, тоза намудани шабакаҳои обтақсимкунанда (554км), созмон додани 116 адад нуқтаҳои обтақсимкунӣ, мустаҳкамкунии каналҳои обёрикунанда бо мақсади қатъ намудани талафоти об.

Ҷадвали 13. Ҳолати мелиоративии заминҳои обӣ бо назардошти сатҳи обҳои зеризаминӣ (аз ҷумла заминҳое, ки аҳолӣ истифода мебарад)     

Сатҳи обҳои зеризаминӣ	Майдон, га
То 1 м	105
1 – 1.5м	4132
1.5 -- 2 м	2931
2-2.5	1645
2.5-3	1129
3 ва зиёд	10174

Чорводорӣ. Чорводорӣ дар қатори дигар соҳаҳои кишоварзӣ яке аз соҳаҳои муҳим ба шумор рафта, ҳиссаи нисбии он дар ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ 28%-ро ташкил медиҳад.

Ҷадвали 14. Истеҳсоли маҳсулоти чорводорӣ

Номгӯи маҳсулот	Воҳид	2011	2012	2013	2014
Гӯшт (парранда)	Тн	1682	1689	1844	2749
Шир	Тн	18561	18598	19852	19964
Тухм	ҳаз. дона	2466	2568	2645	2895
Пашм	Тн	34,8	36,4	37,0	38,0
Асал	Тн	20,4	21,0	21,0	21,0

Мувофиқи маълумоти омор, дар шаҳр 38,6 ҳазор сар чорвои калони шохдор ба қайд гирифта шудааст, 31,1ҳазор сар чорвои майда238 сар асп ва 60,4 ҳазор мурғ.  Қайд аст, ки саршумори чорво ва истеҳсоли маҳсулоти чорводорӣ нисбати талаботи мавҷудаи аҳолӣ ба ин маҳсулот дар сатҳи паст қарор дорад.

Ҷадвали 15. Саршумори чорво дар ҳамаи шаклҳои хоҷагидорӣ (сар)     

Нишондиҳандаҳо	2011	2012	2013	2014
Чорвои калон	38365	38643	38662	38643
Бузҳо ва гӯсфандон	27461	30742	30790	31040
Мурғҳо	49000	60123	59010	60440
Аспҳо	215	218	235	238

 

Таҳлил нишон медиҳад, ки дар солҳои охир зиёдшавии ночизи саршумори чорво ба назар мерасад. Дар соли 2014 нисбат ба нишондиҳандаҳои соли 2011 саршумори чорвои калони шохдор 0,7% буз ва гӯсфандон 13,0% ва мурғ 23,3% зиёд гаштааст.

Афзоиши саршумори чорво дар бахши хусусӣ, инчунин нестшавии фермаҳои чорводорӣ ба пастшавии самаранокии соҳаи чорводорӣ оварда расонидааст. Мушкилоти асосии соҳаи мазкур айни замон чунин тафсир мегардад: норасогии заминҳои кишт барои зироатҳои хӯроки чорво ҷудошуда, хусусан растаниҳои равғандор, ки барои ғизои чорво пешбинӣ шудааст, нокифоягии нуқтаҳои бордоркунии сунъии чорво, маҳдудияти чарогоҳҳои зимистона ва тобистона, ташкили сусти нуқтаҳои бойторӣ, мавҷуд набудани нуқтаҳои қабул ва коркарди пашм ва пӯст, мавҷуд набудани нуқтаи махсуси забҳи чорво ва коркарди партовҳо.

Дар хоҷагиҳои чорвопарварӣ дар байни чорвои калон ва хурд ҳолатҳои алоҳидаи касалиҳои брутселлёз, эмкор, дар байни паррандаҳои хонагӣ бошад бемории вабо ба қайд гирифта шудааст.

Дар шаҳри Конибодом 1 дармонгоҳи шаҳрии бойторӣ, як дорухонаи бойторӣ ва 8 нуқтаи бойторӣ вуҷуд доранд. Нуқтаи безараргардонии ҳайвонот (барои сӯзонидан ва шустани ҳайвонот, хусусан ҳангоми касалиҳои сирояткунанда) вуҷуд надорад.

Барои зиёд намудани истеҳсоли маҳсулоти чорводорӣ, инчунин иҷроиши барномаи рушди чорводорӣ ва беҳтар намудани зоти чорво, тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон №501 аз 1 октябри соли 2007, инчунин «Барномаи рушди чорводорӣ ва беҳтар намудани зоти чорвои н. Конибодом» дар ҳудуди шаҳр 7 нуқтаи бордоркунии сунъии ҳайвонот ташкил карда шуд.

Солҳои охир дар қаламрави шаҳри Конибодом рушди соҳаи занбӯри асалпарварӣ низ ривоҷ ёфта, Ассотсиатсияи занбӯри асалпарварон ташкил карда шуд. Дар Ассотсиатсия мазкур беш аз 30 занбӯрпарварон шомил буда, шумораи оилаҳои занбӯрӣ ба 1950 адад расидааст. Айни ҳол мушкилии асосии занбӯрпарварон – нарасидани занбӯрони баландсифат ва дастнорас будани қарзҳои камфоизу дарозмуддат мебошад.

Таъминот бо техникаи кишоварзӣ. Яке аз мушкилиҳои асосии соҳаи кишоварзӣ, ҳолати ғайриқаноатбахши механизатсияи истеҳсолоти кишоварзӣ мебошад. Баъди таҷдиди хоҷагиҳои калонҳаҷм ва хусусигардонии муассисаи давлатии «Агропромтехснаб» - и ш. Конибодом тамоми техникаи кишоварзии мавҷуда ба тавозуни хоҷагиҳои деҳқонии коллективӣ гузашт. Фаъолияти ғайриқаноатбахши АХД, фарсудагии устохонаҳои таъмирӣ, сифати пасти сӯзишворию равғанҳои молиданӣ (СРМ), нокифоягӣ ва гаронарзишии қисмҳои эҳтиётӣ, сабаби бад шудани ҳолати техникаи мавҷудаи кишоварзие, ки ба АХД тааллуқ дошт, гардиданд. Дар ноҳия асосан норасогии техникаи кишткунанда, техникаи ҷамъоварандаи хӯроки чорво, техника оид ба муҳофизати растаниҳо ҳис мегардад. Айни ҳол дар тавозуни ХД коллективӣ 319 адад техника мавҷуд мебошад. Дар корхонаҳои саноатӣ, сохтмонию инфрасохторӣ 128 адад ва дар бахши хусусӣ 356 адад тракторҳои кишоварзӣ мавҷуданд. Аз шумораи умумии техникаи дар тавозуни АХД буда 84%-и он дар ҳолати корӣ қарор доранд, ҳол он ки тракторҳои коршоями бахши хусусӣ 85-90%-ро ташкил медиҳанд. Дар солҳои охир аз тарафи АХД ш. Конибодом 18 трактори МТЗ «Беларус» харидорӣ гардид, ки аз он 3 адад дар асоси лизинг, 5 адад дар асоси грантӣ аз ҳисоби мадади техникии ташкилоти байналмилалии «Актед» пешниҳодгардида, дастрас гардидааст. Бо мақсади беҳтар намудани механизатсияи истеҳсолоти кишоварзӣ дар соли 2009 дар ҳудуди АХД ба номи Назаров ХД «Кушкак» аввалин бошишгоҳи мошинию тракторӣ (БМТ) ташкил гардид, ки дар тавозуни он 4 трактор ва дигар техникаи кишоварзӣ мавҷуданд. Бояд қайд намуд, ки БМТ-и мазкур, базаи муосири таъмирӣ надорад. Барои ш. Конибодом вуҷуд надоштани заминаи муосири таъмири техникаи кишоварзии ба талаботҳои муосир ҷавобгӯй, ки дорои тамоми шароитҳо барои хизматрасонии техникаи кишоварзӣ аст, (бо стендҳо ва дигар воситаҳои назорати коршоямии мошинҳои кишоварзӣ) мушкилоти асоситарин ба шумор меравад.

 

Ҷадвали 16. Ҳолати техникаи кишоварзӣ (ба 1 январи соли 2015)

Номгӯи техникаи кишоварзӣ	Воҳиди ченак.	Ҳамагӣ	Коршоям	% коршоям
Тракторҳо	Адад	319	268	84,0
Аз ҷумла шудгоркунанда	Адад	34	26	76,5
Автомашинаҳои боркаш	Адад	87	49	56,3
Техникаи ҷамъоваранда	Адад	3	1	33,3
Тухмипошакҳо	Адад	59	55	93,2
Достҳо	Адад	4	4	100,0
Алафғундоракҳо	Адад	-	-	-
Борборкунакҳо	Адад	-	-	-
Комбайнҳои хӯроки чорво ҷамъоваранда	Адад	2	2	100,0
Комбайнҳои силос ҷамъоваранда	Адад	1	-	-
Комбайнҳои картошка ҷамъоваранда	Адад	-	-	-
Сипор (Плуг)	Адад	74	67	90,5
Пресҷамъкунак	Адад	2	2	100,0

 

Дар баробари фарсудашавии техникаи кишоварзӣ, норасогӣ ва гароннархии қисмҳои эҳтиётӣ, СРМ ба афзудани хароҷотҳои истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ оварда мерасонад.

Ҷадвали 17. Нишондиҳандаҳои дурнамои афзоиши ҳаҷми истеҳсоли хоҷагии қишлоқи                   шаҳри Конибодом дар солҳои 2016-2020 (бо ифодаи пули ҳазор сомонӣ)

 

Нишондиҳандаҳо	2014с. Ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.	2019	2020
Ҳаҷми истеҳсоли хоҷагии қишлоқ	322986	323241	330429	330942	342126	353687	364298
Аз он ҷумла:
Растанипарварӣ	214915	214384	220641	220330	230427	240986	248216
Чорводорӣ	108071	108856	109788	110612	111699	112701	116082

 

Ҷадвали 18.  Нишондиҳандаҳои дурнамои афзоиши ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти   хоҷагии қишлоқи шаҳри Конибодом дар солҳои 2016-2020 (бо ифодаи аслӣ)

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.	2019	2020
Растанипарварӣ:
Зироати ғалладона-тонна	5640	6325	6651	6971	7238	7515	7740
Аз он ҷумла, гандум-тонна	3195	3254	3524	3625	3690	3756	3793
Пахта – тонна	11941	14000	14500	14500	15000	15000	15000
Картошка – тонна	4566	4620	4796	4840	4995	5154	5310
Зироати полези – тонна	5674	5775	5985	6300	6300	6350	6375
Сабзавот – тонна	15579	16812	17480	18220	19850	20247	20500

Ҷадвали 19.  Нишондиҳандаҳои дурнамои ҳосилнокии зироатҳои асосии хоҷагии               қишлоқи шаҳри Конибодом дар солҳои 2016-2020

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.	2019	2020
Растанипарварӣ:
Зироати ғалладона-с/га	24,4	25	25,8	26	26	26,1	26,2
Аз он ҷумла, гандум-с/га	26,6	27	29	30	30	30	30
Пахта – с/га	19,7	20	20,2	20,3	20,5	25	25
Картошка – с/га	216	216	218	220	222	229	230
Зироати полези – с/га	103,6	105	105	105	110	105,8	106,2
Сабзавот – с/га	202,3	202,7	206	210	210	238,2	241,2
Меваҷот – с/га	20	20	20,2	20,2	20,3	20,3	20,5

 

Ҷадвали 20. Нишондиҳандаҳои дурнамои истеҳсоли маҳсулоти чорводорӣ      шаҳри Конибодом дар солҳои 2016-2020 (бо ифодаи аслӣ)

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.	2019	2020
Чорво ва парранда бо вазни зинда – тонна	2749	2780	2800	2820	2850	2880	2960
Шир – тонна	19964	19964	20076	20188	20300	20412	20615
Тухм – ҳазор дона	600	600	630	680	750	830	920
Пашм – бо вазни физикӣ – тонна	44,6	44,6	47,1	48,9	50,4	51	52
Пила – тонна	126,5	127	128	129	130	132	135
Асал – тонна	21	21,2	21	22	22,3	22,4	22,5

 

 

 

2.1.2.Саноат.

Аҳамиятнокӣ барои иқтисодиёти маҳаллӣ. Саноат яке аз соҳаҳои асосии иқтисодиёти ш. Конибодом ба ҳисоб меравад. Мақсади асосии рушди саноатии шаҳр афзун намудани самаранокӣ ва фоиданокии корхонаҳои саноатӣ, бо роҳи тағйир додани намуди истеҳсолот барои истеҳсоли маҳсулоти серталаботи бозоргир бо истифода аз технологияи пешқадам, васеъ намудани бозори фурӯш ва ташкили ҷойҳои нави корӣ мебошад.

Дар шаҳр 22 корхонаи саноатӣ фаъолият менамояд, ки истеҳсоли маҳсулот асосан дар заминаи ашёи хоми маҳаллӣ ба роҳ монда шудааст. Дар таркиби соҳавӣ ҷои махсусро саноати коркарди пахта, коркарди нафт, соҳаи мошинсозӣ (аз ҷумла таъмири вагонҳо, истеҳсоли қисмҳои эҳтиётии нақлиёт ва механизмҳои кишоварзӣ) ва истеҳсоли маҳсулоти хӯрокворӣ ишғол менамояд.

 

Ҷадвали 21. Корхонаҳои саноатӣ аз рӯи категорияҳо

№	Номи бахш	Шумораи корхонаҳои фаъолияткунанда
1	Мошинсозӣ	2
2	Саноати сабук	7
3	Саноати хӯрокворӣ	8
4	Саноати кимёвӣ	1
5	Саноати коркарди нафт	1
6	Саноати матбуотӣ	1
7	Саноати сохтмон	2

Дар соли 2014 ҳаҷми умумии истеҳсолоти саноатӣ тамоюли пастшави дошта, нисбат ба 2012 сол 3,83 фоиз кам шудааст.

 

Диаграммаи 8. Афзоиши ҳаҷми истеҳсолоти саноатӣ бе назардошти андоз ва аксиз бо рақамҳои муқоисавӣ (ҳазор сомонӣ).

                                 

 

 

 

 

 

 

Дар корхонаҳои саноатии шаҳр 1963 нафар бо ҷои кор таъмин мебошанд, ки он           3,0 %-и шумораи умумии аҳолии бо ҷои кор таъмингардидаро (65486нафар), аз ҷумла занон 20% ташкил менамояд. Дар байни корхонаҳои саноатӣ корфармоёни асосӣ - ҶДММ «Тоҷ», ҶС «Ҳабиб», ҶС «Ресмон», ҶС «Конибодом» ва Заводи таъмири вагонҳо ба ҳисоб мераванд. Дар корхонаҳои саноатии ш. Конибодом бо сабаби паст будани музди меҳнат, норасогӣ ва аз кор рафтани мутахассисони касбӣ, аз ҷумла дар бахшҳои мошинсозӣ, саноати сабук ва коркард мушоҳида мегардад. Сатҳи миёнаи музди меҳнат дар корхонаҳои саноатӣ ба 1 январи 2015 сол 530,19 сомониро ташкил дод.

Мушкилотҳои асосӣ. Баъди барҳамхӯрии ИҶШС ва ба даст овардани истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон бисёр корхонаҳои саноатӣ алоқаҳои хоҷагидориро бо молтаъминкунандагон ва бозорҳои фурӯши маҳсулоти худиро аз даст доданд. Шароитҳои нави сиёсӣ ва иҷтимоию иқтисодӣ барои гузариш ба намудҳои нави хоҷагидорӣ ва дигар намудҳои моликият шароит фароҳам оварданд. Корхонаҳои азим монанди Швейместпром №2 (ҳоло ҶДММ «Тоҷ», ки дар он 4 ҳазор занон меҳнат менамуданд), корхонаи фаръии Заводи автомобилбарории Горкий – ҶС «Заводи аппаратураҳои тормозӣ» (ҳоло ҶС «Бодом»), Комбинати консервабарории ш. Конибодом (ҳоло ҶДММ «Конибодом»), Заводи таъмири вагонҳо маҷбур шуданд, ки ҳаҷми истеҳсолотро ихтисор намуда, шумораи кормандонро кам намоянд, ки ин омил ба сатҳи умумии шуғли аҳолӣ ва мақоми иҷтимоию иқтисодии ш. Конибодом таъсири бевосита расонид.  Бисёр корхонаҳо, аз ҷумла ҶС «Бодом», КМ «Ассор-Перм», Заводи таъмири вагонҳо, заводи Маснуоти оҳану бетонӣ( ЗМОБ-2) истеҳсолоти худро тағир дода, ба барориши намудҳои нави маҳсулоти серталабот шурӯъ намуданд.

Ҷадвали 22. Ҳолати корхонаҳо ва истеъмолкунандагони маҳсулот.

Намуд ва иқтидори корхонаҳои саноатӣ
Номгӯи корхонаҳои саноатӣ	Намуди маҳсулот ё махсусгардонӣ	Иқтидори лоиҳавӣ	Иқтидори воқеъӣ	Ҳолати техникӣ	Истеъмолкунандагони маҳсулот	Миқдори ҷойҳои корӣ
ҶС «Бодом»	Қисмҳои эҳтиётии автомобил.	20млн. сомонӣ	833,6 ҳаз. сомонӣ	Коршоям	ФР Бозори дохилӣ	102
ҶС «Ресмон»	Коркарди дуюми пахта	1200 тн	198,6 ҳаз. сомони	Таҷҳизоти кӯҳна	ФР Бозори дохилӣ	62
ҶС «Хабиб»	Коркарди аввалини пахта	80 ҳаз. тн	7755тн	Дар ҳолати корӣ	ФР ва дигар кишварҳо.	264
ҶДММ «Ҷахонгир»	Маҳсулоти нонӣ, квас, респираторҳо	20 тн нон 4.4 ҳаз. декалитр квас	27,2тн нон 6,2 ҳаз. квас	Дар ҳолати корӣ	ФР Бозори дохилӣ	12
ҶС «Ассор»	Равғани растанӣ ва чарб, кунҷора	400 тн тухмӣ дар шабонарӯз	157,7тн равғани раст. 1036тн кунҷора	Дар ҳолати корӣ	Бозори дохилӣ	44
ҶС «Конибодом»	Консерваҳои меваю сабзавот. Хатти нави технологии «Тетропак»	35 млн. банка	786,9ҳаз. банка	Дар ҳолати корӣ, таҷҳизот фарсуда гардидааст	ФР Бозори дохилӣ	131
Заводи МОБ-2	Маснуоти оҳану бетон Корхона ба истеҳсоли дару тирезаҳои пластикӣ гузаштааст	1000м3	87м3	Дар ҳолати корӣ, таҷҳизот фарсуда гардидааст	Бозори дохилӣ	61
Матбаа	Бланкҳо	500ҳаз. лот.	254ҳаз. лот	Дар ҳолати корӣ, таҷҳизот фарсуда гардидааст	Бозори дохилӣ	11
МТИ нобиноҳо	Ҷойхоб, болин ва дигар  маҳсулоти дӯзандагӣ	2,2 ҳаз. м матоъ	22,9ҳаз. сомони	Дар ҳолати корӣ, таҷҳизот фарсуда гардидааст	Бозори дохилӣ	27
ҶДММ «Тоҷ»	Маҳсулоти дӯзандагӣ	5 млн. сомони	73,8ҳаз. сомони	Дар ҳолати корӣ, таҷҳизот фарсуда гардидааст	ФР	594
Заводи таъмири вагонҳо	Таъмири вагонҳо	5,6 млн. сомони	5808,2млн. сомони	Дар ҳолати хуб	Бозори дохилӣ	204
Муассисаи истеҳсоли нону қаннодии Тоҷикматлубот	Маҳсулоти нону қаннодӣ	400 тн	277тн	Дар ҳолати хуб	Бозори дохилӣ	300
ҶДММ» Текс- трейд»	Коркарди аввалияи пахта	15 ҳаз. тонна	6111тн	Дар ҳолати хуб	ФР, Олмон, Австрия	109
ҶДММ «Шоҳон»	Коркарди нафт	20000 тонна	.фаъолият накард	Дар ҳолати хуб	Бозори дохилӣ	5
КМ «АССОР-ПЕРМ»	Селлюлоза	2500 тн селлюлоза	фаъолият накард	Дар ҳолати хуб	ФР, Бозори дохилӣ	2
ҶС «Зарбед»	Оби минералӣ	16 ҳаз. декалитр	11 ҳаз. декалитр	Дар ҳолати хуб	Бозори дохилӣ	29
ҶСШК «Шӯҳрати Суғд»	Пиво	6 ҳаз. декалитр	5017декалитр	Дар ҳолати хуб	Бозори дохилӣ	8
Ҳамагӣ						1965

 

Айни ҳол, мушкилотҳои асосии корхонаҳои саноатӣ - қарздории корхонаҳо дар назди мақомоти андоз ва таъминоти барқ, фарсудагии физикӣ ва маънавии таҷҳизотҳо, сатҳи пасти менеҷмент, набудани системаи муосири маркетинг, сатҳи пасти маблағҳои мутамарказ, норасогии воситаҳои гардон, фоизи баланди воситаҳои қарзӣ, мавҷуд набудани қарзҳои имтиёзнок, маҳдудияти коркарди дубораи ашёи хоми маҳаллӣ, сатҳи пасти ҳосилнокии меҳнат, рақобатнопазирии маҳсулоти истеҳсолгардида, номунтазам дастрас гардидани барқ ва мавҷуд набудани гази табиӣ. Ин ҳама ба инкишофёбии корхонаҳо монеа мешаванд ва фазои сармоягузориро барои сармоягузорони пуриқтидор маҳдуд менамоянд. Шумораи зиёди корхонаҳо аз сабаби мавҷуд набудани имкониятҳои истифодаи иқтидорҳои истеҳсолӣ, маҷбур шуданд, ки майдонҳои истеҳсолиро ба иҷора диҳанд, гарчанде ҳаҷми майдонҳои истифоданашуда ҳанӯз ҳам зиёд аст ва 70% ҳаҷми умумии майдонҳои истифоданагардидаро ташкил медиҳанд.Соҳибмулкони корхонаҳо бамонанди: ҶС Конибодом, ҶДММ Тоҷ иншоот ва замини ҳудуди корхонаҳоро ба шахсони алоҳида фурӯхтанд, ин ҳолат дар дигар корхонаҳои саноатии шаҳр низ мушоҳида карда мешавад.

 

Ҷадвали 23. Ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти корхонаҳои саноатии ш. Конибодом.

Корхонаҳо	Истеҳсоли маҳсулот дар шакли натуралӣ			Истеҳсоли маҳсулот дар шакли пулӣ (ҳаз. сомонӣ)
	Воҳиди ченак
		2013	2014	2013	2014
1. ҶС «Бодом»
-Қисмҳои эҳтиётии мошинаҳо
-Қисмҳои эҳтётии мошинаҳои кишоварзӣ
-Қисмҳои эҳтиётии дастгоҳҳо	сомони			1195557	695631
-гудохтани пӯлод	тонна	36	57,4
-гудохтани алюминий	тонна	-	-
-маҳсулоти маишӣ	сомони			34294	14900
2. ҶС «Ресмон»
-нахи пахта
-нахи пахта
-нахи пахтаи харидорӣ
-нахи пахтаи харидорӣ
-матоъи бяз	м.мурабб	10839	1000
-матоъи дока	М.тӯлони	201144	168032
-матоъи молпечонӣ
-матоъи молпечонӣ
3. ҶС «Ҳабиб»
-Коркарди кимёвии маводҳои тухмӣ
-нахи пахта	тонна	1609	2361
Аз он ҷумла маҳиннах
-тухмии пахта	Тн	2679	3875
Аз он ҷумла тухмии техникӣ	Тн	2377	3558
-линт	Тн	61	70,3
-улюк	Тн	36	29,9
Матоъи   нобофташуда	ҳаз. м3	20	22
Матоъи бофташуда	ҳаз. м3
Тайёр намудани тухмиҳо	Тн
4. ҶДММ «Ҷаҳонгир»
-нон ва маҳсулоти нонӣ	Тн	26,6	27,2
-квас	Литр	6150	6260
-респиратор	адад
5. ҶС «Ассор»
-равғани растанӣ	Тн	110,2	157,7
-кунҷора	Тн	619,2	1036,3
6. ҶДММ «Шохон»
-мазут	Тн	3178,4	-
-сӯзишвории дизелӣ	Тн	946,6	-
-бензин	Тн	164,7	-
7. Матбаа
-рӯзномаҳо	Ҳаз.нусха	211,7	207
-бланкҳо	Ҳаз.нусха	45,1	47,1
8. МТИ нобиноҳо
-бистар	дона	111	28
-кӯрпача	дона	19	23
-кӯрпаи таг	дона	257	272
-рахти хоб	Компл.	30	16
9. ҶДММ «Тоҷ» (Ҳусноро)
-маҳсулоти дӯзандагии яклухт	-			88,7	123,5
-маҳсулоти дӯзандагии чакана	-			102,4	135,9
10. Заводи таъмири вагонҳо
-таъмири ҷории вагонҳои боркашон	адад	171	145
- таъмири ҷории вагонҳои боркашон	-			210,1	274,8
-таъмири истгоҳи вагонҳои боркашон	адад	382	343
-таъмири истгоҳи вагонҳои боркашон	-			2189,0	2078,4
-таъмири асосии вагонҳои боркашон	адад	19	58
-таъмири асосии вагонҳои боркашон	-			403,2	1994,2
-таъмири ҷории вагонҳои мусофирон	адад	17	3
-таъмири ҷории мусофирон	-			27,6	2,3
-таъмири асосии вагонҳои мусофирон	адад	11	5
-таъмири асосии вагонҳои мусофирон	-			1144,9	578,2
-таъмири ҷои исти вагонҳои мусофирон	адад	46	35
-таъмири ҷои исти вагонҳои мусофирон	-			377,8	322,4
-дигар маҳсулоти хоҷагии халқ	-			462,5	606,9
11. Матлубот
-нон ва маҳсулоти қаннодӣ	Тн	298	277
12. КМ «Ассор-Перм»
-селлюлозаи пахта	Тн
-пахта маишӣ	Тн	3,6	4,3
-пахтаи тиббӣ	Тн
13.Заводи маснуоти оҳану бетонии №2
-иншоотҳои оҳану бетонӣ	м3		87
-сафолакҳои роҳ (тротуарная плитка)	м2	4334	5250
-маҳсулотҳои пластикӣ	м2	248,7	352,5
-бетони тайёр	м3	1653
-сунъӣ	м3	402	442
-шағал	м3	442	252
-рег	-	-	150
-семент	тн	-	328,4
14. ҶС «Конибодом»	ҳ.қ.ш
-консерваҳо - ҳамагӣ	ҳ.қ.ш	776,8	786,9
-консерваҳои мевагӣ	ҳ.қ.ш	266,7	701,9
-помидорҳои очорӣ	ҳ.қ.ш	491,7	74
-сабзавоти консервшуда	ҳ.қ.ш	18,4	11
15. ҶС «Э.Бойматов»
-равғани растанӣ	тн	79,8
-кунҷора	тн	504
-пахтаи хом	тн	2874,6	31,6
-тухмии пахта	тн	4798,7	47,1
-линт	тн	112,8	1,8
-улюк	тн	78	2,9
Коркарди кимёвии маводи тухмӣ	тн	118,5	99,2
16. ҶС «Зарбед»
Оби минералии «Кучкак»	дал	13588	13500
17. ҶДММ «Салом»
Пахтаи тиббӣ	тн	1,25	2
18. ҶДММ «Бунафша», бланкҳо	Ҳаз. дона	101,2	72,8
19. ҶДММ «Зулфиқор»
-равғани растанӣ	тн	31,6	54,4
-кунҷора	тн	208,1	316,6
20. ҶДММ «Амонбой»
Хишти сохтмонӣ	дона	4600	3333
21. ҶДММ «Новопласт Конибодом»
Маҳсулоти сохтмонии пластмасӣ	м.кв	260,7	397,6
22. ҶДММ «Фаҳид»
-равғани растанӣ	тн	263,5	91,7
-кунҷора	тн	1497,3	521,1
23. ҶДММ «Шӯҳрати Суғдӣ»
Пиво	дкл	4788,5	5017
24. ҶДММ «Даврон Ҳисоми»
Хишти сохтмони пухта	ҳ дона	897	916
25. ҶДММ «Шаҳнура»
Маҳсулоти қаннодӣ	тн	8,5	21,5
ҶДММ «Бунёдкори Канд»
Сафолакҳо барои роҳрав	М3	250	340,8
Семенблок	дона	-	1910
ҶДММ «Бахтиёр Бахтовар»
Дар	М3	90	70
Тиреза	М3	198	90
Кат	дона	3	-
ҶДММ «Манзили Обод»
Маҳсулоти сохтмони аз пласмаса	М2	170,6	108
ҶДММ «Созмон ГДТ»
Маҳсулоти сохтмони аз пласмаса	М2	1037	1239
Мебел	сомони			63304	42902
ҶДММ «Шириниҳои Конибодом»
Маҳсулоти қаннодӣ	тн	4,8	4,2
Нон ва маҳсулоти нони	тн	10	19,5
ҶДММ «Шириниҳои Тоҷикистон»
Маҳсулоти қаннодӣ	тн	3,5	9,2
ҶДММ «Шоми Канд»
Равғани растани	тн	4,7	29,1
Кунҷора	тн	27,7	168,1
ҶММ «Ориё-Котон»
Нахи пахта	тн	5,4	3,1
Пунбадона	тн	93	5,3
Тибит	тн	3	0,6
ҶДММ «Ниҳол ГДТ»
Либосҳои мактабӣ	комп	2360	2308
ҶДММ «Далер-М»
Маҳсулоти сохтмони аз пласмаса	м. кв	-	118,5
ҶДММ «Текс-Трейд»
Нахи пахта	тн	-	1553,9
Пунбадона	тн	-	2548
Линт	тн	-	57,6
Улюк	тн	-	47,4
Пат	тн	-	30
ҶДММ «Доган»
Нахи пахта	тн	-	110,7
пунбадона	тн	-	169,7
ҶММ «Меваи Канд»
Меваи коркардаи хушк	тн	-	121,9
6. Сохтори шахсӣ
-орд	тн	200,6	265,2
-нон ва маҳсулоти нонӣ	тн	1450	1541
-гӯшт	тн	715	778
-яхмос	тн
-нӯшокиҳои ғайримашруботӣ	декалитр	12480	17550
-равғани растанӣ	тн	132	99
-кунҷора	тн	763	567
-пӯстлохи тухмии пахта	тн
-маҳсулоти маишӣ	-			13600	73500
-маҳсулоти дӯзандагӣ	-			444330	709000
-маҳсулоти дуредгарӣ	Ҳаз. сом.			922,4	963,0
-хишти пухтаи сохтмонӣ	Ҳаз. дона
-хишти сохтмонӣ	Ҳаз. дона	0317	0,564
-маҳсулоти пластикии сохтмонӣ	м2	5056	6448
-маводҳои қаннодӣ	тн	36	12
-танаи дарахти буридашуда (отруб)	тн
Ҳамагӣ корхонаҳои истеҳсолӣ (шахсони ҳуқуқӣ)	-ҳ.с			70574,5	60618,4
Сохтори шахсӣ	-ҳ.с			31238,8	39656,1
Корхонаҳои хурд	-ҳ.с			4019,7	5949,5
Хизмати пулаки об, газ, барқ	Ҳ.с			7366,0	7811,1
Дар ноҳия	-ҳ.с			113199,2	114035,1

       

Дар ш. Конибодом корхонаи азими коркарди пахта ҶС Ресмон фаъолият менамояд. Корхонаи мавҷуда аз паст гардидани дараҷаи истифодаи иқтидорҳои мавҷуда мушкилиҳои зиёдеро, ки ба нокифоягӣ ва баланд гаштани нархи ашёи хом, афзоиши рақобат, баланд шудани нархи истифодаи барқ алоқаманд аст, аз сар гузаронида истодаанд. Паст гардидани иқтидорҳои истеҳсолӣ мустақиман ва бевосита ба ихтисори ҷойҳои корӣ ва паст гардидани музди меҳнати пешниҳодшаванда таъсир намуд. Корхона ба тағир додани намуди истеҳсолот ва барориши намудҳои нави маҳсулот, махсусан истеҳсоли ашёи дуюмдараҷа ва сеюмдараҷа ниёзманд мебошанд.

Иқтидор. Ба рушди иқтидори саноатии шаҳр мавҷудияти шохаҳои роҳҳои оҳан, наздик будан ба роҳи автомобилгарди Душанбе – Хуҷанд - Конибодом, сарҳади умумӣ бо Ҷумҳуриҳои +збекистон ва Қирғизистон мусоидат менамоянд.

Майдонҳои истеҳсолии озод ва иншоотҳои муҳандисию коммуникатсионии шаҳр имконият медиҳанд, ки дар заминаи онҳо таҳия ва татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорие, ки аз нуқтаи назари камхарҷии маблағҳои мутамаркази ба сохтмони инфрасохтори истеҳсолӣ алоқамандбуда, иншоотҳои муҳандисию коммуникатсионӣ, инчунин воситаҳои истеҳсолоти калонхарҷ, ба роҳ монда шаванд. Масалан, танҳо дар ҶСК «БОДОМ» 10 ҳазор м² майдонҳои озоди истеҳсоли мавҷуданд, ки бо тамоми инфрасохтори муҳандисию коммуникатсионӣ таъминанд. Дастгоҳҳои барқӣ - кафшерии қубурҳои истеҳсоли Руссия оид ба барориши қубурҳои Ф16:Ф63: мм, тӯ1:3,5, бо иқтидори истеҳсолии 40метр/ дақиқа, мавҷуд аст. Инчунин, дар коргоҳ дастгоҳи истеҳсоли қубурҳои полиэтиленӣ Ф15:Ф40 бо иқтидори 30 тонн қубур дар як сол мавҷуд мебошад. Инчунин корхона дастгоҳи барориши ҷинсҳои бўрдор «Селбепси» - ро ба мерос гирифтааст. Ҳоло корхона бо КВД «ТАлКо» ҳамкории зич дорад ва бо фармоиши ширкати мазкур мошинҳои махсусгардонидашуда, ба монанди: мошини коркарди қалахш, мошини тақси-моткунандаи глинозем, истеҳсол менамояд.  

Бо мақсади беҳтар намудани нишондиҳандаҳои истеҳсолӣ, ташкили ҷойҳои нави корӣ ва таъмини шароитҳои мусоид барои рушди соҳа, зарурият ба миён омадааст, ки тавассути дар заминаи корхона созмон додани коргоҳҳои хурди асосан, барои коркарди ашёи хоми дар шаҳр истеҳсолшаванда (мева ва сабзавот), фаъолияти корхона васеъ карда шавад.  Дар шаҳр имкониятҳои мувофиқ, ҷиҳати ташкил намудани истеҳсолот оид ба барориши сементи сохтмонӣ, оҳак, шағал ва мутобиқан ба роҳ мондани барориши маснуоти оҳану бетон, маводҳои сохтмонӣ, мавҷуд мебошанд, ки барои ҳал намудани мушкилиҳои сохтмон ва таъминоти манзил барои аҳолӣ, нақши назаррас мебозад. Дар шаҳр ду коргоҳи коркарди нафт мавҷуд аст, ки ба фаолият оғоз намудани онҳо дар пешрафти соҳаи саноат такони ҷидди бояд бозад.

 

Ҷадвали 24. Шумораи партовҳои зараровар дар ш. Конибодом

№	Сол	Партовҳои зараровар ба муҳити зист тн/дар як сол
		Ҳамагӣ	Партовҳои сахт	SO2	CO	NO2	Углеводородҳо	Газҳои дигар
1	2013	311,3	193,8	20,4	14,9	5,7	9,5	66,7
2	2014	233,3	70,4	10,7	12,3	4,8	18,2	116,5

           

Дурнамо. Мувофиқи таҳлили овардашуда, афзоиши истеҳсоли маҳсулот дар соли 2018 нисбати нишондиҳандаҳои соли 2014 аз ҳисоби ба кор даровардани иқтидорҳои нави истеҳсоли ва ҷори намудани технологияҳои нави муосир оиди коркарди ашёи хом бояд 118,7% - ро ташкил диҳад.

 

 

 

Ҷадвали 25. Нишондиҳандаҳои дурнамои афзоиши ҳаҷми маҳсулоти истеҳсоли саноатӣ ш. Конибодом дар солҳои 2015-2018 (ҳазор сомонӣ)

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.
Ҳаҷми маҳсулот (корҳо ва хизматрасониҳо) бо нархи яклухти истеҳслоти дорои шакли гуногуни моликият	114035,1	112633,2	123796,3	129336,6	133743,8
Кимёвӣ ва нафту кимёвӣ	-	-	-	-	-
Мошинсози ва коркарди метал	834	917	1009	1110	1221
Истеҳсоли маводҳои сохтмонӣ	500	600	720	860	1003
Саноати коркард	52660,8	48977,4	57928	61533,5	64255,3
Сабук	198,6	228,4	274	342,5	445,3
Озуқавори	3602,5	4229,0	4664,0	5118,0	5703,0
Дигар бахшҳои истеҳсолот	56239,2	57681,4	59201,3	60372,6	61116,2

 

Ҷадвали 26. Нишондиҳандаҳои дурнамои афзоиши ҳаҷми маҳсулоти истеҳсолии саноатӣ ш. Конибодом аз рӯи намудҳои асосии маҳсулот дар солҳои 2015-2018 (бо ифодаи аслӣ)

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо
			2016с.	2017с.	2018с.
Нахи пахта – тонна	4028,5	4151	5203	5749	6149
Тухми пахта – тонна	6597,6	7186	9020	10039	10700
Равғани растанӣ – тонна	460,6	590	670	733	800
Маҳсулоти консервӣ – ҳқш	786,9	865,6	952,1	1047,3	1152,0
Нон ва маҳсулоти нонӣ	1865	2045	2050,5	2076	2127

 

Ҷадвали 27. Нишондиҳандаҳои дурнамои рушди ташкилдиҳии ҷойҳои навӣ корӣ дар шаҳри Конибодом дар солҳои 2015 -2018

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо			2018с. нисбати 2014с.
			2016с.	2017с.	2018с.
Ташкили ҷойҳои нави корӣ аз ҳисоби ҳамаи шакли моликият (ҷойҳои корӣ)	4945	3968	3980	3998	4006	81,01%
Аз он ҷумла:
Сохтмони нав	476	63	112	198	225	47,3%
-аз ҳисоби аз нав таҷҳизонидан ва васе кардани истеҳсолоти корхонаҳои амалкунанда	2585	556	558	560	563	22,0%
-барқароркунии иқтидорҳои истеҳсолии амалкунанда	-	-	40	50	52	100,0%
-шуғли инфиродӣ	1884	3349	3354	3190	2800	148,0%

 

2.1.3.Соҳибкории хурду миёна (СХМ)

Нақши СХМ дар иқтисодиёти маҳал. Бахши соҳибкории хурду миёна яке аз соҳаҳои ояндадори иқтисодиёти шаҳр мебошад. Дар соли 2014 ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолнамудаи субъектҳои СХМ-и ш. Конибодом 863238 ҳазор сомониро ташкил дод. Таҳлил нишон медиҳад, ки субъектҳои СХМ дар соҳаҳои кишоварзӣ, савдо ва хизматрасонӣ, нақлиёту коммуникатсия ва сохтмон фаъолият менамоянд.

Ҷадвали 28.Ҳаҷми маҳсулоти истеҳсолшуда. (ҳазор сомонӣ)

№	Нишондиҳандаҳо	2014	Бо%
1	Саноат (муқоисавӣ) саноати хурду миёна к\и	114035,1	13,2
2	Истеҳсоли маҳсулоти истеъмолии халқ, сехҳои хурд
3	Сохтмон	2611,7	0,30
4	Савдо (муқоисавӣ)	257463,9	29,8
5	Хизматрасониҳои пулӣ, гардиши моли чакана (муқоисавӣ)	166141,2	19,5
6	Кишоварзӣ	322986	37,4
	Ҳамагӣ:	863238	100,0

Чуноне, ки омори расмӣ шаҳодат медиҳад, ҳиссаи асосиро дар бахши СХМ дар ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолгардида, бахши савдо ва хизматрасонӣ ишғол менамояд, ки 56,9 %-и ҳаҷми умумии маҳсулоти истеҳсолшударо ташкил медиҳад.

Ҷадвали 29. Нақши СХМ дар таъмини шуғл аз рӯи соҳаҳо.

Бахшҳои иқтисодиёт	Шумораи субъектҳои қайдшуда		Шуғл
	Шахсони ҳуқуқӣ	Шахсони воқеӣ	Шумораи ҷойҳои корӣ ҳамагӣ
Кишоварзӣ бо назардошти коркард	49	6154	7549
Нақлиёт ва алоқа	11	209	250
Савдо	9	95	441
Сохтори хизматрасонӣ	15	236	431
Саноат (корхонаҳои хурду миёна	22	--	976
Сохтмон	7	--	134
Хизматрасонии молиявӣ	8	2	334
Ҳамагӣ	121	6696	10115

Дар солҳои охир бахши СХМ, ҳамчун соҳаи асосии бо ҷои кор таъминкунандаи аҳолӣ ба шумор меравад. Дар соҳаи мазкур дар соли 2014 10115нафар аҳолӣ машғул буданд. Ба ҳолати 1 январи соли 2015 дар шаҳри Конибодом 121корхонаи хурди ҳуқуқӣ ва 6696 шахсони воқеъӣ (бо назардошти542нафар тариқи патент ва 6154 нафар бо шаҳодатнома фаъолияткунанда) ба ҳисоб гирифта шудааст.

Ҷадвали 30. Воридот ба буҷаи шаҳр аз СХМ. (сомонӣ)

1		2013	2014	+,-
	Аз андоз аз даромад	82581	354372	+271791
	Аз андози соддакардашуда	1316500	2230471	+913971
	Аз андози иҷтимоӣ	631702	1397997	+766295
	Аз андози ягона	13828	11132	-2696
2	Ҳамагӣ қарздории соҳибкорон бе назардошти	249839	206538	-4330001
	Ҳамаги маблағҳои ба буҷаи шаҳр воридгашта	2087143	4040280	+1953137

 

Андозҳои пардохтгардидае, ки аз соҳибкорони инфиродӣ дар соли 2014 ворид гаштаанд 4040280 сомониро ташкил медиҳад, ки он ба 93 фоиз ё ба маблағи 1953137 зиёд назар ба соли 2013 мебошад. Якчанд сабабҳои қатъ гардидани соҳибкорӣ мавҷуданд: нарасидани маблағҳои гардиши молиявӣ, монеаҳои ҳуқуқӣ ва маъмурӣ, кам будани маҳлағ барои рушд, андозҳои калон, душворӣ дар ҷиҳати дастраскунии ашё, таҷҳизот, баландравии нархи ашё ва маводҳо, душвории ба иҷора гирифтани манзил, мукилиҳои фурӯши маҳсулот ва хизматрасонӣ ва ғ.

Мушкилоти соҳибкорӣ. Рушди сусти соҳибкории хурду миёна, ба махкам гаштани роҳҳои автомобилгарди ба ноҳияҳои наздиктарини Ҷумҳурии Ўзбекистон ва дур ҷойгир будан аз марказҳои ҷумҳуриявию вилоятӣ (ки ворид шудани молу ашёро аз дигар ноҳияҳо маҳдуд менамояд), маҳдудияти қувваи барқ ва таъминот бо гази табиӣ зич алоқаманд аст.

Мушкилиҳои асосие, ки ба рушди СХМ монеагии хоса доранд, хусусияти маҳдуд намудани иқтидори молиявии соҳибкорон, фоизи баланди қарзҳои бонкӣ, фоизи баланди арзиши амалиётҳои содиротӣ барои баровардани молҳо ба хориҷа ва ғайра, мебошанд. Ҳамзамон, мавҷуд набудани муташаккилию якдилӣ дар байни соҳибкорон, сатҳи пасти иқтидории онҳо оид ба масъалаҳои ҳуқуқӣ, ташкили бизнес ва маркетинг, мавҷуд набудани институтҳои устувори пешниҳодкунандаи хизматрасониҳо оид ба дастгирии ҳуқуқӣ, инчунин оид ба рушди иқтидорҳо, омилҳои боздорандаи рушди СХМ ба ҳисоб мераванд.

Иқтидорҳо оид ба рушди соҳибкорӣ. Дар рушди соҳибкории хурду миёна бонкҳо ҷои махсусро ишғол менамоянд. Айни ҳол, дар шаҳр филиалҳои ҶС «Агроинвестбонк», ҶС «Ориёнбонк», Бонки амонатгузории «Амонатбонк», Бонки «Эсхата», «Соҳибкорбонк», ҶС Тоҷиксодиротбонк» фаъолият менамоянд. Ғайр аз ин, дар шаҳр Фонди қарздиҳии хурди «Имон-интернешнл» «Матин» фаъолияти самаранок доранд.  Дар соли 2014 муассисаҳои молиявию қарзие, ки дар шаҳри Конибодом фаъолият менамоянд, ҳамагӣ 11014 адад қарз ба маблағи умумии 110146,5ҳаз. сомонӣ пешниҳод намудаанд, ки аз он 3965 адад қарз ба ташкилотҳои қарздиҳии хурд рост меояд. Андозаи миёнаи қарзҳои дар соли 2014 аз ҷониби бонкҳои тиҷоратӣ пешниҳодгардида 15143сомонӣ, аз ҷумла ташкилотҳои қарздиҳии хурд 11054 сомониро ташкил додааст.

 

 

ҷадвали 31 Қарзҳои ба субъектҳои соҳибкорӣ дар соли 2014 пешниҳодгардида.

РТ	Бонкҳо	Маблағи қарзи додашуда (ҳ.с)
		2014		2013		Фарқият
		Хамагӣ	аз он кишов	хамагӣ	аз он кишов	ҳамагӣ	аз он кишов
1	Соҳибкорбонк	2143,0	-	986,3	-	1156,7	-
2	Эсхатабонк	39918,8	3467,4	31601,0	5069,1	8317,8	-1601,7
3	Ориёнбонк	2102,1	-	1294,7	-	807,4	-
4	Амонатбонк	3130,8	565,9	1288,5	305,0	1842,3	260,9
5	Агроинвестбонк	16091,4	3910,1	19301,2	2074,8	-3209,8	1835,3
6	Шуғли аҳолӣ	291,0	-	272,8	-	18,2	-
7	Имон интернешнл	42527,1	9835,8	31319,4	6845,5	11207,7	2990,3
8	Тоҷиксодиротбонк	3942,3	-	3589,5	-	352,8	-
	Ҳамагӣ	110146,5	17779,2	89653,4	14294,4	20493,1	3484,8

 

 

 

 

Ҷадвали 32 Нишондиҳандаҳои дурнамои рушди соҳибкории хурд дар ш.Конибодом

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо			2018с. нисбати 2014с.
			2016с.	2017с.	2018с.
Теъдоди корхонаҳо (бидуни хоҷагиҳои деҳқони бо теъдоди кормандон то 15 нафар)	189	199	210	220	230	121,6
Теъдоди корхонаҳо (бидуни хоҷагиҳои деҳқони бо теъдоди кормандон то 50 нафар)	15	17	19	21	23	153,3
Шумораи корхонаҳои амалкунанда бо теъдоди кормандаон то 15 нафар	161	171	180	190	200	124,2
Шумораи корхонаҳои амалкунанда бо теъдоди кормандаон то 50 нафар	15	17	19	21	23	153,3
Шумораи кормандон нафар	1071	1575	2175	2675	3275	305,8
Маблағи умуми аз фурӯши маҳсулот ва хизматрасонӣ (ҳ.с)	38260,1	40260	42260	44260	46260	120,9
Шумораи соҳибкорони инфиродӣ нафар	7084	7600	8700	9200	9900	139,7
- аз он ҷумла
-бо шаҳодатнома фаъолиятдошта нафар	5137	5500	6100	6700	7200	140,1
-бо патент – нафар	1947	2100	2300	2500	2700	138,6

 

Ҷадвали 33 Нишондиҳандаҳои дурнамои рушди бозори талабот дар солҳои 2015-2018

                                                                                                                                 (ҳазор сомонӣ)

Нишондиҳандаҳо	2014с. ҳисобот	2015с. баҳодиҳӣ	Параметрҳои дурнамо			2018с. нисбати 2014с.
			2016с.	2017с.	2018с.
Гардиши моли чакана дар ҳамаи соҳаҳо	257463,9	271881,8	287107,2	295720,4	301634,4	117,1
Ҳаҷми хизматрасонии меҳмонхонаҳо ва тарабхонаҳо	8196,4	8372,8	9159,8	9340,2	9622,3	117,3
Ҳаҷми хизматрасонии пулакӣ ба аҳолӣ дар ҳамаи соҳаҳо	166141,2	170128,6	174210,7	176301,2	178064,2	107,2